Ïðî÷èòàíèé :  1619
|
Òâîð÷³ñòü |
Á³îãðàô³ÿ |
Êðèòèêà
ÏÐÎÌÅÒÅÉ IV
Êîëè æ ðîçâ³ÿâñÿ òóìàí,
Éîãî ç êîì³ðêè íà ìàéäàí
Âåëè ç-ï³ä äîïèòó íà ëþäè,
Ìîæëèâî, õòî æàëîì îãóäè
Ðîç’ÿòðèòü á³ëü çàæèòèõ ðàí.
ßê âàæêî ïåðø³ êðîêè éòè!
Íà ëàíöþãàõ á³æàòü õîðòè,
Äîðîãó íþõàþ÷è, çâ³ð³,
² âàðòîâ³ ìîâ÷àçíî-ñ³ð³,
² îô³öåðè — äâà êàòè.
Ïðî ùî òè äóìàºø â öþ ìèòü?
Ïðî òå, ùî äåíü òâ³é îäøóìèòü,
Ùî çãàñíå ïîãëÿä íà ï³âñëîâ³?
Ùî, ìîæå, ïåðøî¿ ëþáîâ³
Íå äî÷åêàòèñü, íå äîïèòü?
Ëþäñüêèõ îáëè÷, ìîæëèâî, æàëü?
×è íåáà ë³òíüîãî êðèøòàëü
Ç äóáàìè é ñîíöåì ó äîëèí³
Íà ñåðöå ë³ã, ÿê æàð, îäíèí³,
ßê ë³ò þíàöüêèõ òåïëà äàëü...
×è, ìîæå, ñìåðò³ ëþòèé êðèê
˳ã í³ìîòîþ íà ÿçèê,
² òè ïðîêëÿâ ³ ñîíöå, é òðàâè,
Âå÷³ðí³õ ç³ð ì’ÿê³ çàãðàâè
² âñå, äî ÷îãî çäàâíà çâèê?
ͳ... ßê æå ìîæíà ïðîêëÿñòè
Òå, ùî æèâå â òîá³ äëÿ ìñòè,
Äëÿ âîñêðåñ³ííÿ, ÿê â³äáèòîê
Äóø³ òâ. Ñîíöÿ çëèòîê,
² ïðàâäó, é ãí³â — òîá³ íåñòè.
Òðèâîæèòü ³íøå: ñòàíå äðóã
Ëþäåé ðîçïèòóâàòü íàâêðóã,
×è õòî ðîçêàæå, ÿê ç ñîáîþ
Íå âçÿâ çíåâ³ðè ÿ ç æóðáîþ,
Íå ïîõèëèâñü îä ðàí-íåäóã,
À ÷åñíî âìåð. ³ä öèõ äîëèí
×è çàéäå âî¿í õî÷ îäèí,
×è çàíåñå â ñìîëåíñüêó õàòó
Ïðî ìåíå çâ³ñòêó ñêóïóâàòó,
Ùî íå âåðíå äîäîìó ñèí.
Ùî ç íèì íå ñòð³íåòüñÿ ñ³ì’ÿ.
×è ìàòè çíàòèìå ìîÿ,
Ùî ³íøà ìàòè â ³íø³ì äîì³
Ìåíå äîãëÿíóëà â óòîì³,
Íåíà÷å ñèí äëÿ íå¿ — ÿ...
Ùî ³íøà ìàòè ïðè ñâ³÷³
Â’ÿçàëà ðàíó íà ïëå÷³,
Ïî¿ëà ÷àºì, ç âèøí³ ñîêîì,
À îäâåðíóâøèñü, íåíàðîêîì
Òèõåíüêî ïëàêàëà âíî÷³.
Íó îò ³ âñå. Á’º áàðàáàí.
Ìîâ÷èòü þðáà. Çàâìåð ìàéäàí.
Ñòîÿòü æ³íêè ó òðè ðÿäè,
ijâ÷àòà é çãîðáëåí³ ä³äè,
² õëîï÷àêè ïîá³ëÿ òèíó
Çëåò³ëèñü, ñòèõëè íà õâèëèíó,
Ïî÷óâøè ïîäèõè á³äè.
À â³í — â ï³ëîòî÷ö³ ñâî¿é,
Ó ã³ìíàñòüîðö³ ïîëüîâ³é,
 þõòîâèõ ÷îáîòÿõ — íàïðîòè,
 î÷àõ í³ êðèêó, í³ ñêîðáîòè,
Òàêèì õîäèâ, ìàáóòü, ³ â á³é.
Ëèø ïîõèëèâñÿ ðàç ÷è äâà...
×è çàêðóòèëàñü ãîëîâà?
³ä ðàíè ñòîìëåíîãî ò³ëà
Óñÿ ñîðî÷êà ïîòåìí³ëà,
Âñÿ ïîðóä³ëà,— íå íîâà...
Öå âàø? — Öå íàø,— ãîâîðèòü ä³ä.
Öå íàø,— õëîï÷àê çà ä³äîì âñë³ä.
Öå íàø,— ä³â÷à ñòóïà îõî÷å
² ùèðî äèâèòüñÿ óâ î÷³,
Ùîá íå õèòíóâñÿ, íå ïîáë³ä.
²äóòü ìîâ÷àçíî êîâàë³,
² â õëîïöÿ ðóêè â ìîçîë³.
³í, ìîæå, òåæ êîâàëü? ² çíîâó
Êëåïàâ áè ïëóã ÷è ãíóâ ï³äêîâó.
--- Öå íàø,— ³ êëîíÿòüñÿ ê çåìë³.
À òåñëÿ òåñë³: —ϳä³éä³ì,
³í, ìîæå, òåæ âîçâîäèâ ä³ì,
Ñóøèâ êëåíèíó â íî÷³ ë³òí³
×è ñòàâèâ òåñàí³ âîð³òí³.
Öå íàø, ìè êëÿíåìîñü íà ò³ì!
² ìàòåð³â ã³ðêà ëþáîâ
ϳäâîäèòü ¿õ áåç ïåðåìîâ
Äî þíàêà, áî ÿñíî÷îë³
² ¿õ ñèíè âîþþòü â ïîë³.
--- Öå íàø, ìè êðîâ äàìî çà êðîâ.
² âæå çåìëÿ, ï³äíÿâøè öâ³ò,
³ä êðó÷, â³ä ïîëÿ, â³ä âîð³ò,
Óñòàâøè êàìíåì ³ òðàâîþ,
³òðàìè é í³÷÷þ ãðîçîâîþ,
Êðè÷èòü: — Öå íàø! ²äó íà çâ³ò...
Àõ, ÿê â³í ìèòü îöþ çóñòð³â!
Íåìîâ íå äèõàâ, íå ãîð³â...
² ò³ëî — òàê! Ñâîº öå ò³ëî,
² ñîíöå ³íøå çàñâ³òèëî
Ó êðîíàõ ÷îðíèõ ÿâîð³â.
² íàâ³òü ñ³ð³ ãîðîáö³
Çäàþòüñÿ — ñð³áí³ ïðîì³íö³,
ijâî÷³ î÷³, êàð³ é ñèí³. ³í æèâ.
³í æèòèìå îäíèí³,
Õîâàé æå ìóêó íà ëèö³!
--- Öå âàø? Âè áðåøåòå. Íå âàø!
×îìó æ ó íüîãî ïàòðîíòàø
² ï’ÿòü ãðàíàò çíàéøëè â ñîëîì³?
³í íî÷óâàâ â ÷óæîìó äîì³,
³í äâ³÷³ ðàíåíèé. Â³í — íàø!
Ìè ç íèì ïî-ñâîºìó. À âàì
ß âñå ñòîðèöåþ â³ääàì:
 òåïëóøêè âñ³õ, ãàéäà â äîðîãó.
Õàòè æ — ç ïîðîãó äî ïîðîãó
Ñïàëþ, ñòîï÷ó — â³ääàì ÷îðòàì.
Íó, ÿê? Öå âàø? Çàìîâêëè âè? —
ßê ëàí êîëþ÷î¿ òðàâè,
Õèòíóëîñü, âòèõëî. Ò³ëüêè î÷³
Ãîðÿòü ä³ä³âñüê³ ³ ä³âî÷³,
² ñëüîçè â ìàòåð³-âäîâè.
Áîºöü ï³äâ³âñü, ÿê á³ëü ³ç ðàí,
Íà öåé îñóäæåíèé ìàéäàí,
Ïîáà÷èâ äàëü — íå òåïëèé âèð³é,
Òåïëóøîê ðÿä ó íî÷³ ñ³ð³é,
Ñâ³òàíêó ñìåðòíîãî òóìàí.
 òåïëóøêàõ ëþäè áåç âîäè,
Îö³ õëîï’ÿòà ³ ä³äè,
Ö³ ìàòåð³ — ³ â òåáå æ ìàòè,—
À ãåí çà íèìè òë³þòü õàòè,
Ïîæåæ³ ÷îðíî¿ ñë³äè.
À êîæåí ç íèõ — ñåñòðà ³ áðàò.
Íàùî ¿ì õîëîä ðæàâèõ ´ðàò?
Íàùî ¿ì ñë³ç ã³ðê³ ïîòîêè?
² â³í âïåðåä ñòóïèâ äâà êðîêè:
--- Ñòð³ëÿé! Ðîçâ³äíèê ÿ. Ñîëäàò.
|
|
