Ñàéò ïîå糿, â³ðø³, ïîçäîðîâëåííÿ ó â³ðøàõ ::

logo

UA  |  FR  |  RU

Ðîæåâèé ñàéò ñó÷àñíî¿ ïîå糿

Á³áë³îòåêà
Óêðà¿íè
| Ïîåòè
Êë. Ïîå糿
| ²íø³ ïîåò.
ñàéòè, êàíàëè
| ÑËÎÂÍÈÊÈ ÏÎÅÒÀÌ| Ñàéòè â÷èòåëÿì| ÄÎ ÂÓÑ ñèíîí³ìè| Îãîëîøåííÿ| ˳òåðàòóðí³ ïðå쳿| Ñï³ëêóâàííÿ| Êîíòàêòè
Êë. Ïîå糿

 x
>> ÂÕ²Ä ÄÎ ÊËÓÁÓ <<


e-mail
ïàðîëü
çàáóëè ïàðîëü?
< ðåºñòðaö³ÿ >
Çàðàç íà ñàéò³ - 4
Ïîøóê

Ïåðåâ³ðêà ðîçì³ðó




Werner der Gartenaere

Ïðî÷èòàíèé : 233


Òâîð÷³ñòü | Á³îãðàô³ÿ | Êðèòèêà

Das puech ist von dem Mayr Helmprechte

Einer  seit  waz  er  gesiht,
der  ander  seit  waz  im  geschiht,
der  dritte  von  minne,
der  vierde  von  gewinne,
5  
der  fünfte  von  grôzem  guote,
der  sehste  von  hôhem  muote:
hie  wil  ich  sagen  waz  mir  geschach,
daz  ich  mit  mînen  ougen  sach.
ich  sach,  deist  sicherlîchen  wâr,
10  
eins  gebûren  sun,  der  truoc  ein  har,
daz  was  reide  unde  val;
ob  der  ahsel  hin  ze  tal
mit  lenge  ez  volleclîchen  gienc.
in  eine  hûben  er  ez  vienc,
15  
diu  was  von  bilden  wæhe.
ich  wæn  ieman  gesæhe
sô  manegen  vogel  ûf  hûben:
siteche  unde  tûben
die  wâren  al  dar  ûf  genât.
20  
welt  ir  nû  hœren  waz  dâ  stât?

Ein  meier  der  hiez  Helmbreht:  
des  sun  was  der  selbe  kneht  
von  dem  daz  mære  ist  erhaben.  
sam  den  vater  nante  man  den  knaben:
25  
si  bêde  hiezen  Helmbreht.  
mit  einer  kurzen  rede  sleht  
künde  ich  iu  daz  mære.  
waz  ûf  der  hûben  wære  
wunders  erziuget
30  
(daz  mære  iuch  niht  betriuget;  
ich  sage  ez  niht  nâch  wâne):  
hinden  von  dem  spâne
nâch  der  scheitel  gegen  dem  schopfe,
reht  enmitten  ûf  dem  kopfe,
35  
der  lîm  mit  vogelen  was  bezogen,
reht  als  si  wæren  dar  geflogen
ûz  dem  Spehtharte.
ûf  gebûren  swarte
kom  nie  bezzer  houbetdach,
40  
dan  man  ûf  Helmbrehte  sach.
dem  selben  geutôren
was  gegen  dem  zeswen  ôren
ûf  die  hûben  genât
(welt  ir  nû  hœren  waz  dâ  stât?)
45  
wie  Troye  wart  besezzen,
dô  Pârîs  der  vermezzen
dem  künege  ûz  Kriechen  nam  sin  wîp,
diu  im  was  liep  alsam  sîn  lîp,
und  wie  man  Troye  gewan
50  
und  Ênêas  von  danne  entran
ûf  daz  mer  in  den  kielen,
und  wie  die  türne  vielen
und  manec  steinmûre.  
owê  daz  ie  gebûre  
55  
solhe  hûben  solde  tragen  
dâ  von  sô  vil  ist  ze  sagen.  

Welt  ir  nû  hœren  mê
waz  anderhalp  dar  ûf  stê  
mit  sîden  erfüllet?  
60  
daz  mære  iuch  niht  betrüllet:

ez  stuont  gegen  der  winstern  hant,  
wie  künec  Karle  und  Ruolant,  
Turpîn  und  Oliviere,  
die  nôtgestalden  viere,  
65  
waz  die  wunders  mit  ir  kraft  
worhten  gegen  der  heidenschaft:  
Prôvenz  und  Arle  
betwanc  der  künec  Karle  
mit  manheit  und  mit  witzen,  
70  
er  betwanc  daz  lant  Galitzen;  
daz  wâren  allez  heiden  ê.  
welt  ir  nû  hœren  waz  hie  stê  
von  ener  nestel  her  an  dise  
(ez  ist  wâr  daz  ich  iu  lise)  
75  
zwischen  den  ôren  hinden?  
von  frouwen  Helchen  kinden,  
wie  die  wîlen  vor  Raben  
den  lîp  in  sturme  verloren  haben,
dô  si  sluoc  her  Witege,  
80  
der  küene  und  der  unsitege,
und  Diethern  von  Berne.
noch  mügt  ihr  hœren  gerne  
waz  der  narre  und  der  gouch  
truoc  ûf  sîner  hûben  ouch.  
85  
ez  hêt  der  gotes  tumbe  
vor  an  dem  lîme  al  umbe  
von  dem  zeswen  ôren  hin  
unz  an  daz  lenke  (des  ich  bin  
mit  wârheit  wol  bewæret;  
90  
nû  hœrt  wie  ez  sich  mæret),  
man  möht  ez  gerne  schouwen,  
von  rittern  und  von  frouwen,  
ouch  was  dâ  niht  überhaben,
beide  von  meiden  und  von  knaben  
95  
vor  an  dem  lîme  stuont  ein  tanz  
genât  mit  sîden,  diu  was  glanz.  
ie  zwischen  zwein  frouwen  stuont,  
als  si  noch  bî  tanze  tuont,  
ein  ritter  an  ir  hende;  
100  
dort  an  enem  ende  
ie  zwischen  zwein  meiden  gienc  
ein  knabe  der  ir  hende  vienc.  
dâ  stuonden  fidelære  bî.

Nû  hœret  wie  diu  hûbe  sî  
105  
geprüefet  Helmbrehte,  
dem  tumben  ræzen  knehte.  
noch  habt  ir  allez  niht  vernomen  
wie  diu  hûbe  her  sî  komen:  
die  nâte  ein  nunne  gemeit.  
110  
diu  was  durch  ir  hövescheit  
ûz  ir  zelle  entrunnen.
ez  geschach  der  selben  nunnen  
als  vil  maneger  noch  geschiht.  
mîn  ouge  der  vil  dicke  siht,
115  
die  daz  nider  teil  verrâten  hât,  
dâ  von  daz  ober  mit  schanden  stât.  
Helmbrehtes  swester  Gotelint
der  nunnen  ein  genæmez  rint  
gap  si  ze  kuchenspîse.
120  
si  was  ir  werkes  wîse;
si  diente  ez  wol  mit  næte
an  der  hûben  und  an  der  wæte.
dô  Gotelint  gap  dise  kuo,
nû  hœret  waz  diu  muoter  tuo.
125  
diu  gap  sô  vil  der  zweier  
der  nunnen,  kæse  und  eier,  
die  wîle  si  ze  revende  gie,  
daz  si  die  selben  zît  nie  
sô  manec  ei  zerklucte
130  
noch  kæse  versmucte.

Noch  gap  diu  swester  mêre  
dem  bruoder  durch  sîn  êre  
kleine  wîze  lînwât,  
daz  lützel  ieman  bezzer  hât.  
135  
diu  was  sô  kleine  gespunnen,  
ab  dem  tuoche  entrunnen  
wol  siben  webære,  
ê  ez  volwebet  wære.  
ouch  gap  im  diu  muoter,  
140  
daz  nie  seit  sô  guoter
versniten  wart  mit  schære
von  deheinem  snîdære,  
und  einen  pelz  dar  under  
von  sô  getânem  kunder  
145  
daz  ûf  dem  velde  izzet  gras;  
niht  sô  wîzes  in  dem  lande  was.  
dar  nâch  gap  im  daz  getriuwe  wîp  
ir  lieben  sune  an  sînen  lîp  
ketenwambîs  unde  swert;  
150  
des  was  der  jungelinc  wol  wert.  
noch  gap  si  demn  selben  knaben  
zwei  gewant,  diu  muost  er  haben,  
gnippen  unde  taschen  breit;  
er  ist  noch  ræze  der  si  treit.
155  
Dô  si  gekleidet  hêt  den  knaben,  
dô  sprach  er:  «muoter,  ich  muoz  haben  
dar  über  einen  warkus;  
und  sold  ich  des  belîben  sus,  
sô  wær  ich  gar  verswachet.  
160  
der  sol  ouch  sîn  gemachet,  
alsô  dîn  ouge  den  an  gesiht,  
daz  dir  dîn  herze  des  vergiht,  
dû  habest  des  kindes  êre,  
swar  ich  danne  kêre.»  
165  
si  hêt  noch  in  den  valden  
ein  röckelîn  behalden:  
des  wart  si  âne  leider  
durch  des  sunes  kleider.  
si  kouft  im  tuoch,  daz  was  blâ!  
170  
weder  hie  noch  anderswâ  
truoc  nie  dehein  meier  
einen  roc  der  zweier  eier
wære  bezzer  dan  der  sîn;  
daz  habt  ûf  die  triuwe  mîn.
175  
Er  kunde  in  tugende  lêren  
und  hôhen  lop  gemêren  
der  im  daz  hêt  gerâten:  
nâch  dem  ruckebrâten  
von  der  gürtel  unz  in  den  nac  
180  
ein  knöpfel  an  dem  andern  lac;  
diu  wâren  rot  vergoldet.  
Ob  ir  nû  hœren  woldet  
von  dem  rocke  fürbaz,  
durch  iuwer  liebe  sagte  ich  daz.  
185  
dâ  daz  gollier  an  daz  kin  
gereichet,  unz  an  die  rinken  hin  
diu  knöpfel  wâren  silberwîz.  
ez  hêt  selten  solhen  vlîz  
an  sînen  warkus  geleit  
190  
dehein  gebûre  der  in  treit,  
noch  sô  kostelîchiu  werc
zwischen  Hôhensteine  und  Haldenberc.  
seht  wie  iu  daz  gevalle:  
driu  knöpfel  von  kristalle,  
195  
weder  ze  kleine  noch  ze  grôz,  
den  buosem  er  dâ  mit  beslôz,  
er  gouch  und  er  tumbe.  
sîn  buosem  was  al  umbe  
bestreut  mit  knöpfelînen,  
200  
diu  sach  man  verre  schînen,  
gel,  blâ,  grüene,  brûn  und  rôt,  
swarz  und  wîz,  als  er  gebot.
diu  lûhten  sô  mit  glanze,  
swenne  er  gie  bî  dem  tanze,  
205  
sô  wart  er  von  in  beiden,  
von  wîben  und  von  meiden,  
vil  minneclîche  an  gesehen.  
ich  wil  des  mit  wârheit  jehen,  
daz  ich  bî  dem  selben  knaben  
210  
den  wîben  hêt  unhôhe  erhaben.  
dâ  der  ermel  an  daz  muoder  gât  
al  umbe  und  umbe  was  diu  nât  
behangen  wol  mit  schellen:  
die  hôrt  man  lûte  hellen,  
215  
swenne  er  an  dem  reien  spranc,  
den  wîben  ez  durch  diu  ôren  klanc.  
her  Nîthart,  und  solde  er  leben,  
dem  hêt  got  den  sin  gegeben,  
der  kunde  ez  iu  gesingen  baz  
220  
dan  ich  gesagen.  nû  wizzet  daz:  
si  verkoufte  manec  huon  und  ei,  
ê  si  im  gewunne  diu  zwei,  
hosen  und  spargolzen.

Als  si  dô  dem  stolzen  
225  
sîniu  bein  hêt  gekleit,  
«mîn  wille  mich  hinz  hove  treit»,  
sprach  er;  «lieber  vater  mîn,  
nu  bedarf  ich  wol  der  stiure  dîn:  
mir  hât  mîn  muoter  gegeben  
230  
und  ouch  mîn  swester,  sol  ich  leben,  
daz  ich  in  alle  mîne  tage  
immer  holdez  herze  trage.»

Dem  vater  was  daz  ungemach.  
ze  dem  sune  er  in  spotte  sprach:  
235  
«ich  gibe  dir  zuo  der  wæte  
einen  hengest,  der  ist  dræte  
und  der  wol  springe  ziune  und  graben,  
den  soltu  dâ  ze  hove  haben,  
und  der  lange  wege  wol  loufe.  
240  
wie  gerne  ich  dir  den  koufe,  
ob  ich  in  veile  vinde!  
lieber  sun,  nu  erwinde  
hinz  hove  dîner  verte.  
diu  hovewîse  ist  herte  
245  
den  die  ir  von  kindes  lit  
habent  niht  gevolget  mit.  
lieber  sun,  nû  men  dû  mir  
oder  hab  den  phluoc,  sô  men  ich  dir,  
und  bûwe  wir  die  huobe;  
250  
sô  kumst  du  in  dîne  gruobe  
mit  guoten  êren  alsam  ich:  
zwâre  des  versihe  ich  mich.  
ich  bin  getriuwe,  gewære.  
niht  ein  verrâtære;  
255  
darzuo  gibe  ich  alliu  jâr  
ze  rehte  mînen  zehenden  gar:  
ich  hân  gelebet  mîne  zît  
âne  haz  und  âne  nît.»

Er  sprach:  «lieber  vater  mîn.  
260  
swîc  und  lâ  die  rede  sîn.
dâ  mac  niht  anders  an  geschehen,  
wan  ich  wil  benamen  besehen,  
wie  ez  dâ  ze  hove  smecke.  
mir  sulen  ouch  dîne  secke
265  
nimmer  rîten  den  kragen.  
ich  sol  ouch  dir  ûf  dînen  wagen  
nimmer  mist  gevazzen.  
sô  solt  mich  got  gehazzen,  
swenne  ich  dir  ohsen  wæte  
270  
und  dînen  habern  sæte.  
daz  zæme  niht  zewâre  
mînem  langen  valwen  hâre  
und  mînem  reidem  locke  
und  mînem  wol  stânden  rocke  
275  
und  mîner  wæhen  hûben  
und  den  sîdînen  tûben  
die  dar  ûf  nâten  frouwen.  
ich  hilf  dir  nimmer  bouwen.»

«Lieber  sun,  belîp  bî  mir.  
280  
ich  weiz  wol,  ez  wil  geben  dir  
der  meier  Ruopreht  sîn  kint,  
vil  schâfe,  swîne  und  zehen  rint,  
alter  unde  junger.  
ze  hove  hâstu  hunger  
285  
und  muost  dar  zuo  vil  harte  ligen  
und  aller  gnaden  sîn  verzigen.  
nû  volge  mîner  lêre,  
des  hâstu  frum  und  êre;
wan  selten  im  gelinget,  
290  
der  wider  sînen  orden  ringet.  
dîn  ordenunge  ist  der  phluoc.  
dû  vindest  hoveliute  genuoc,  
swelchez  ende  dû  kêrest.  
dîn  laster  dû  gemêrest,  
295  
sun,  des  swer  ich  dir  bî  got;  
der  rehten  hoveliute  spot  
wirdestû,  vil  liebez  kint.  
dû  solt  mir  volgen  und  erwint.»

«Vater,  und  wirde  ich  geriten,  
300  
ich  trûwe  in  hovelîchen  siten  
immer  alsô  wol  genesen,  
sam  die  ze  hove  ie  sint  gewesen.
swer  die  hûben  wæhe  
ûf  mînem  houpte  sæhe,  
305  
der  swüer  wol  tûsent  eide  
für  diu  werc  beide,  
ob  ich  dir  ie  gemente  
oder  phluoc  in  furch  gedente.  
swenne  ich  mich  gekleide  
310  
in  gewant  daz  si  mir  beide  
ze  stiure  gâben  gester,  
min  muoter  und  mîn  swester,
sô  bin  ich  sicherlîche  
dem  vil  ungelîche,  
315  
ob  ich  etewenne  
korn  ûf  dem  tenne  
mit  drischelen  ûz  gebiez
oder  ob  ich  stecken  ie  gestiez.  
swenne  ich  fuoz  unde  bein  
320  
hân  gezieret  mit  den  zwein,  
hosen  und  schuohen  von  korrûn,  
ob  ich  ie  geziunte  zûn  
dir  oder  ander  iemen,  
des  meldet  mich  niemen.  
325  
gîst  dû  mir  den  meidem,  
meier  Ruopreht  zeinem  eidem  
bin  ich  im  immer  mê  verzigen:  
ich  wil  mich  niht  durch  wîp  verligen.»

Er  sprach:  «sun,  eine  wîle  dage  
330  
und  vernim  waz  ich  dir  sage.  
swer  volget  guoter  lêre,  
der  gewinnet  frum  und  êre:  
swelch  kint  sînes  vater  rât  
ze  allen  zîten  übergât,  
335  
daz  stât  ze  jungest  an  der  schame  
und  an  dem  schaden  rehte  alsame.  
wilt  dû  dich  sicherlîchen  
genôzen  und  gelîchen  
dem  wol  gebornen  hoveman,  
340  
dâ  misselinget  dir  an;  
er  treit  dir  dar  umbe  haz.  
dû  solt  ouch  wol  gelouben  daz,  
ez  kleit  dehein  gebûre  niht  
swaz  dir  dâ  ze  leide  geschiht.  
345  
und  næme  ein  rehter  hoveman
dem  gebûren  swaz  er  ie  gewan,  
der  gedinget  doch  ze  jungest  baz  
danne  dû.  nû  wizze  daz:  
nimst  dû  im  ein  fuoter,
350  
lieber  sun  vil  guoter.  
gewinnet  er  dîn  oberhant,  
sô  bist  dû  bürge  unde  phant  
für  alle  die  im  haben  genomen.  
er  lât  dich  niht  ze  rede  komen,  
355  
die  pfenninge  sind  alle  gezalt;  
ze  gote  hât  er  sich  versalt,  
sleht  er  dich  an  dem  roube.  
lieber  sun,  geloube  
mir  diu  mære  und  belîp  
360  
und  nim  ein  êlîchez  wîp.»

«Vater,  swaz  sô  mir  geschiht,  
ich  lâze  mîner  verte  niht;  
ich  muoz  benamen  in  die  büne.  
nû  heiz  ander  dîne  süne,  
365  
daz  si  sich  mit  dem  phluoge  müen.  
ez  muezen  rinder  vor  mir  lüen  
die  ich  über  ecke  trîbe.  
daz  ich  sô  lange  belîbe,  
des  irret  mich  ein  gurre;  
370  
daz  ich  niht  ensnurre  
mit  den  andern  über  ecke  
und  die  gebûren  durch  die  hecke  
niht  enfuere  bî  dem  hâre,  
daz  ist  mir  leit  zewâre.  
375  
die  armuot  möht  ich  nicht  verdoln;
swenne  ich  driu  jâr  einen  voln  
züge  und  als  lange  ein  rint,  
der  gewin  wær  mir  ein  wint.  
ich  wil  rouben  alle  tage,
380  
dâ  mite  ich  mich  wol  bejage
mit  volleclîcher  koste
und  den  lîp  vor  froste
wol  behalde  in  dem  winder,
ez  enwelle  et  niemen  rinder.
385  
vater,  balde  île,  
entwâle  deheiner  wîle,  
gip  den  meidem  balde  mir:  
ich  belîbe  lenger  niht  bî  dir.»

Die  rede  wil  ich  kürzen.  
390  
einen  loden  von  drîzec  stürzen  
(alsô  saget  uns  daz  mære,  
daz  der  lode  wære  
aller  loden  lengest),  
den  gap  er  an  den  hengest  
395  
und  guoter  küeje  viere,  
zwêne  ohsen  und  drî  stiere  
und  vier  mütte  kornes.  
owê  guotes  verlornes!  
er  koufte  den  hengst  umb  zehen  phunt:  
400  
er  hêt  in  an  der  selben  stunt  
kûme  gegeben  umbe  driu:  
owê  verlorniu  sibeniu!

Dô  der  sun  wart  bereit  
und  er  sich  hêt  an  geleit,  
405  
nû  hœret,  wie  der  knabe  sprach.
er  schutte  daz  houbet  unde  sach  
ûf  ietweder  ahselbein:  
«ich  bizze  wol  durch  einen  stein;  
ich  bin  sô  muotes  ræze,
410  
hei  waz  ich  îsens  vræze!
ez  næme  der  keiser  für  gewin,
viengo  ich  in  niht  und  züge  in  hin
und  beschazte  in  unz  an  den  slouch
und  den  herzogon  ouch
415  
und  eteslîchen  grâven.
über  velt  wil  ich  draven
âne  angest  mînes  verhes
und  alle  welt  dwerhes.
lâ  mich  ûz  dîner  huote
420  
hinnen  phurren,  nâch  mînem  muote
wil  ich  selbe  wahsen.
vater,  einen  Sahsen
den  züget  ir  lîhter  danne  mich.»

Er  sprach:  «sun,  sô  wil  ich  dich
425  
mîner  zühte  lâzen  frî.
nû  zuo  des  der  neve  sî!
sît  ich  mîne  zuht  sol  mîden
an  dem  ûf  rîden,
sô  hüete  dîner  hûben
430  
und  der  sîdînen  tûben,  
daz  man  die  indert  rüere  
oder  mit  übele  iht  zefüere  
dîn  langez  valwez  hâre.  
und  wilt  dû  zewâre
435  
mîner  zühte  nimmêre  
sô  vürhte  ich  vil  sêre,  
dû  volgest  ze  jungest  einem  stabe  
und  swar  dich  wîse  ein  kleiner  knabe.»  
er  sprach:  «sun,  vil  lieber  knabe,  
440  
lâ  dich  noch  rihten  abe.  
dû  solt  leben  des  ich  lebe  
und  des  dir  dîn  muoter  gebe.  
trinc  wazzer,  lieber  sun  mîn,  
ê  dû  mit  roube  koufest  wîn.
445  
datz  Ôsterrîche  clamirre,  
ist  ez  jener,  ist  ez  dirre,  
der  tumbe  und  der  wîse  
hant  ez  dâ  für  herren  spîse.  
die  soltû  ezzen,  liebez  kint,
450  
ê  dû  ein  geroubtez  rint
gebest  umb  eine  henne
dem  wirte  eteswenne.
dîn  mnoter  durch  die  wochen
kan  guoten  brîen  kochen:
455  
den  soltû  ezzen  in  den  grans,
ê  dû  gebest  umb  eine  gans
ein  geroubtez  phärit.
sun,  und  hêtest  dû  den  sit,
sô  lebtest  dû  mit  êren,
460  
swar  dû  woldest  kêren.  
sun,  den  rocken  mische  
mit  habern,  ê  dû  vische  
ezzest  nâch  unêren:  
sus  kan  dîn  vater  lêren.
465  
volge  mir,  sô  hâstu  sin;  
sî  des  niht,  sô  var  dâ  hin.  
erwirbstu  guot  und  êren  vil,  
für  wâr  ich  des  niht  enwil  
mit  dir  haben  gemeine:  
470  
hab  ouch  den  schaden  eine.»

«Dû  solt  trinken,  vater  mîn,  
wazzer,  sô  wil  ich  trinken  wîn.  
und  iz  dû  gîselitze.  
sô  wil  ich  ezzen  ditze  
475  
daz  man  dâ  heizet  huon  versoten;  
daz  wirt  mir  nimmer  verboten.  
ich  wil  ouch  unz  an  mînen  tôt  
von  wîzen  semeln  ezzen  brôt:  
haber  der  ist  dir  geslaht.  
480  
man  liset  ze  Rôme  an  der  phaht,  
ein  kint  gevâhe  in  sîner  jugent  
von  sînem  toten  eine  tugent.  
ein  edel  ritter  was  mîn  tote:  
sælic  sî  der  selbe  gote  
485  
von  dem  ich  sô  edel  bin  
und  trage  sô  hôchvertigen  sin!»

Der  vater  sprach:  «nû  gloube  daz,  
mir  geviele  et  michel  baz  
ein  man  der  rehte  tæte  
490  
und  dar  an  belibe  stæte.  
wær  des  geburt  ein  wênic  laz,  
der  behagte  doch  der  welde  baz
dan  von  küneges  fruht  ein  man
der  tugent  noch  êre  nie  gewan.  
495  
ein  frumer  man  von  swacher  art  
und  ein  edel  man  an  dem  nie  wart
weder  zuht  noch  êre  bekant,  
und  koment  die  bêde  in  ein  lant  
dâ  niemen  weiz  wer  si  sint,  
500  
man  hât  des  swachen  mannes  kint
für  den  edelen  hôchgeborn  
der  für  êre  hât  schande  erkorn.  
sun,  und  wilt  dû  edel  sîn,  
daz  rât  ich  ûf  die  triuwe  mîn,
505  
sô  tuo  vil  edellîche:  
guot  zuht  ist  sicherlîche  
ein  krône  ob  aller  edelkeit;  
daz  sî  dir  für  wâr  geseit.»

Er  sprach:  «vater,  dû  hâst  wâr.
510  
mich  enlât  mîn  hûbe  und  mîn  hâr  
und  mîn  wol  stânde  gewæte  
niht  belîben  stæte.  
diu  sint  beidiu  sô  glanz,  
daz  si  baz  zæmen  einem  tanz
515  
dan  der  eiden  oder  dem  phluoc.»

«Wê  daz  dich  muoter  getruoc!»  
sprach  der  vater  zuo  dem  sun.  
«du  wiltz  beste  lân  undz  bœse  tuon.  
sun,  vil  schœner  jungelinc,
520  
dû  solt  sagen  mir  ein  dinc.  
ob  dir  wonen  witze  bî,  
weder  baz  lebendiger  sî:  
dem  man  fluochet  unde  schiltet  
und  des  al  diu  welt  engiltet
525  
und  mit  der  liute  schaden  lebet
und  wider  gotes  hulde  strebet  -
nû  welhes  leben  ist  reiner?  
sô  ist  aber  einer  
des  al  diu  welt  geniuzet  
530  
und  den  des  niht  verdriuzet,  
er  werbe  naht  unde  tac,  
daz  man  sîn  geniezen  mac,  
und  got  dar  under  êret;  
swelhez  ende  er  kêret,  
535  
dem  ist  got  und  al  diu  welt  holt.  
lieber  sun,  dû  mir  solt
mit  der  wârheit  sagen  daz,  
weder  dir  nû  gevalle  baz.»

«Vater  mîn,  daz  tuot  der  man,  
540  
des  man  niht  engolten  kan  
und  des  man  geniezen  sol.  
der  ist  lebendiger  wol.»

«Lieber  sun,  daz  wærest  dû,  
ob  dû  mir  woldest  volgen  nû.  
545  
sô  bûwe  mit  dem  phluoge;  
sô  geniezent  dîn  genuoge:  
dîn  geniuzet  sicherlîche  
der  arme  und  der  rîche,  
dîn  geniuzet  wolf  und  ar  
550  
und  alliu  creatûre  gar  
und  swaz  got  ûf  der  erden  
hiez  ie  lebendic  werden.  
lieber  sun,  nû  bouwe:  
ja  wirt  vil  manec  frouwe  
555  
von  dem  bûwe  geschœnet,  
manec  künec  wirt  gekrœnet  
von  des  bûwes  stiuwer.  
wan  niemen  wart  sô  tiuwer,
sîn  hôchvart  wære  kleine  
560  
wan  durch  daz  bû  aleine.»

«Vater,  dîner  predige  
got  mich  schiere  erledige.  
und  ob  ûz  dir  worden  wære  
ein  rehter  predigære,  
565  
dû  bræhtest  liute  wol  ein  her  
mit  dîner  predige  über  mer.  
vernim  waz  ich  dir  sagen  wil:  
bûwent  die  gebûren  vil,  
si  ezzent  wol  dester  mê.  
570  
swie  halt  mir  mîn  dinc  ergê,  
ich  wil  dem  phluoge  widersagen.  
und  sold  ich  swarze  hende  tragen  
von  des  phluoges  schulde,  
sô  mir  gotes  hulde,  
575  
sô  wær  ich  immer  geschant,  
swenne  ich  tanzte  an  frouwen  hant.»

Der  vater  sprach:  «nû  vrage,  
daz  dich  des  iht  betrâge,  
swâ  dû  sîst  den  wîsen  bî,  
580  
mir  troumte  ein  troum,  waz  daz  sî.  
dû  hêtest  zwei  lieht  in  der  hant,  
diu  brunnen,  daz  si  durch  diu  lant  
lûhten  mit  ir  schîne.  
lieber  sun  der  mîne,  
585  
sust  troumt  mir  vert  von  einem  man,  
den  sach  ich  hiure  blinden  gân.»

Er  sprach:  «vater,  daz  ist  guot.  
ich  gelâze  nimmer  mînen  muot  
umb  sus  getâniu  mære;
590  
ein  zage  ich  danne  wære.»

In  enhalf  et  niht  sîn  lêre.  
er  sprach:  «mir  troumte  mêre:  
ein  fuoz  dir  ûf  der  erde  gie,  
dô  stüende  du  mit  dem  andern  knie
595  
hôhe  ûf  einem  stocke;  
dir  ragete  ûz  dem  rocke  
einez  als  ein  ahsendrum.  
sol  dir  der  troum  wesen  frum,  
oder  waz  er  bediute,  
600  
des  frâge  wîse  liute.»

«Daz  ist  sælde  unde  heil  
und  aller  rîchen  freuden  teil.»

Er  sprach:  «sun,  noch  troumte  mir  
ein  troum,  den  wil  ich  sagen  dir.  
605  
dû  soldest  fliegen  hôhe  
über  welde  und  über  lôhe:
ein  vettich  wart  dir  versniten:  
dô  wart  dîn  vliegen  vermiten.  
sol  dir  der  troum  guot  sîn?  
610  
owê  hende,  fueze  und  ougen  dîn!»

«Vater,  al  die  tröume  dîn  
sint  vil  gar  diu  sælde  mîn»  
sprach  der  junge  Helmbreht.  
«schaf  dir  umb  einen  andern  kneht:  
615  
dû  bist  mit  mir  versoumet,  
swie  vil  dir  sî  getroumet.»

«Sun,  al  die  tröume  sint  ein  wint,  
die  mir  noch  getroumet  sint:
nû  hœr  von  einem  troume.  
620  
dû  stüende  ûf  einem  boume:  
von  dînen  fuezen  unz  an  das  gras  
wol  anderhalp  klâfter  was;  
ob  dînem  houpte  ûf  einem  zwî  
saz  ein  rabe,  ein  krâ  dâ  bî.  
625  
dîn  hâr  was  dir  bestroubet:  
dô  strælte  dir  dîn  houbet  
zeswenhalp  der  rabe  dâ,  
winsterhalp  schiet  dirz  diu  krâ.  
Owê,  sun,  des  troumes,  
630  
owê,  sun,  des  boumes,  
owê  des  raben,  owê  der  krân!  
jâ  wæn  ich  riuwec  bestân  
des  ich  an  dir  hân  erzogen,  
mir  habe  der  troum  danne  gelogen.»  
635  
«Ob  dir  nû,  vater,  wizze  Krist,  
troumte  allez  daz  der  ist,  
beide  übel  unde  guot,  
ich  gelâze  nimmer  mînen  muot  
hinnen  unz  an  mînen  tôt.  
640  
mir  wart  der  verte  nie  sô  nôt.  
vater,  got  der  hüete  dîn  
und  ouch  der  lieben  muoter  mîn;  
iuwer  beider  kindelîn  
diu  muezen  immer  sælec  sîn.  
645  
got  hab  uns  alle  in  sîner  phlege.»  
dâ  mite  reit  er  ûf  die  wege.  
urloup  nam  er  zuo  dem  vater;  
hin  drâte  er  über  den  gater.
sold  ich  allez  sîn  geverte  sagen,  
650  
daz  enwurde  in  drin  tagen,  
oder  lîhte  in  einer  wochen  
nimmer  gar  volsprochen.

Ûf  eine  burc  kom  er  geriten.  
dâ  was  der  wirt  in  den  siten,  
655  
daz  er  urliuges  wielt  
und  ouch  vil  gerne  die  behielt,  
die  wol  getorsten  rîten  
und  mit  den  vînden  strîten.  
dâ  wart  der  knabe  gesinde.  
660  
an  roube  wart  er  sô  swinde,  
swaz  ein  ander  ligen  liez
in  sînen  sac  erz  allez  stiez.  
er  nam  ez  allez  gemeine:  
dehein  roup  was  im  ze  kleine,  
665  
im  was  ouch  niht  ze  grôz.  
ez  wære  rûch,  ez  wære  blôz,  
ez  wære  krump,  ez  wære  sleht,  
daz  nam  allez  Helmbreht,  
des  meier  Helmbrehtes  kint.  
670  
er  nam  daz  ros,  er  nam  daz  rint,  
er  lie  dem  man  niht  leffels  wert;  
er  nam  wambîs  unde  swert,  
er  nam  mandel  unde  roc,  
er  nam  die  geiz,  er  nam  den  boc,  
675  
er  nam  die  ou,  er  nam  den  wider:  
daz  galt  er  mit  der  hiute  sider.  
röckel,  pheit  dem  wîbe  
zôch  er  ab  dem  lîbe,
ir  kürsen  und  ir  mandel:  
680  
des  hêt  er  gerne  wandel,  
dô  in  der  scherge  machet  zam,  
daz  er  wîben  ie  genam;  
daz  ist  sicherlîchen  wâr.  
ze  wunsche  im  daz  êrste  jâr  
685  
sîne  segelwinde  duzzen  
und  sîniu  schef  ze  heile  fluzzen.  
sînes  muotes  wart  er  sô  geil,  
dâ  von  daz  im  der  beste  teil  
ie  geviel  an  gewinnen.  
690  
dô  begunde  er  heim  sinnen,  
als  ie  die  liute  phlâgen  
heim  zuo  ir  mâgen.  
ze  hove  er  urloup  dô  nam  
und  ze  dem  gesinde  sam,  
695  
daz  si  got  der  guote  
hêt  in  siner  huote.

Hie  hebet  sich  ein  mære,  
daz  vil  müelîch  wære  
ze  verswîgen  den  liuten.  
700  
kunde  ich  ez  bediuten,  
wie  man  in  dâ  heime  enphienge!  
ob  man  iht  gegen  im  gienge?  
nein,  ez  wart  geloufen,  
alle  mit  einem  houfen,  
705  
einez  für  daz  ander  dranc;  
vater  unde  muoter  spranc,  
als  in  nie  kalp  ersturbe.  
wer  daz  botenbrôt  erwurbe?  
dem  knehte  gap  man  âne  fluoch  
710  
beide  hemde  unde  bruoch.
sprach  daz  frîwîp  und  der  kneht:  
«bis  willekomen,  Helmbreht!»?  
nein,  si  entâten,  
ez  wart  in  widerrâten;
715  
si  sprâchen:  «juncherre  mîn,  
ir  sult  got  willekomen  sîn!»  
«vil  liebe  soete  kindekîn,  
got  lâte  iuch  immer  sælec  sîn!»  
diu  swester  engegen  im  lief,
720  
mit  den  armen  si  in  umbeswief.
dô  sprach  er  zuo  der  swester:
«gratia  vester!»
hin  für  was  den  jungen  gâch,
die  alten  zugen  hinden  nâch;
725  
si  enphiengen  in  beide  âne  zal.
zem  vater  sprach  er:  «deu  sal!»
zuo  der  muoter  sprach  er  sâ
bêheimisch:  «dobra  ytra!»
si  sâhen  beide  einander  an,
730  
beide  daz  wîp  und  der  man.
diu  hûsfrou  sprach:  «herre  wirt,
wir  sîn  der  sinne  gar  verirt.
er  ist  niht  unser  beider  kint:
er  ist  ein  Bêheim  oder  ein  Wint.»
735  
der  vater  sprach:  «er  ist  ein  Walh.
mîn  sun,  den  ich  got  bevalh,
der  ist  ez  niht  sicherlîche
und  ist  im  doch  gelîche.»
dô  sprach  sîn  swester  Gotelint:
740  
«er  ist  niht  iuwer  beider  kint.
er  antwurt  mir  in  der  latîn:  
er  mac  wol  ein  pfaffe  sîn.»  
«entriuwen»,  sprach  der  vrîman,  
als  ich  von  im  vernomen  hân,  
745  
sô  ist  er  ze  Sahsen  
oder  ze  Brâbant  gewahsen.  
er  sprach  «liebe  soete  kindekin»:  
er  mac  wol  ein  Sahse  sîn.»

Der  wirt  sprach  mit  rede  sleht:  
750  
«bist  dûz  mîn  sun  Helmbreht,  
dû  hâst  gewunnen  mich  dâ  mite,  
sprich  ein  wort  nâch  unserm  site,  
als  unser  vordern  tâten,  
sô  daz  ichz  müge  errâten.  
755  
dû  sprichest  immer  «deu  sal»,  
daz  ich  enweiz  zwiu  ez  sal.  
êre  dîne  muoter  unde  mich,  
daz  diene  wir  immer  umbe  dich:  
sprich  ein  wort  tiutischen.  
760  
ich  wil  dir  dînen  hengest  wischen,  
ich  selbe  unde  niht  mîn  kneht,  
lieber  sun  Helmbreht,  
daz  dû  immer  sælec  müezest  sîn.»

«Ey  waz  snacket  ir  gebûrekîn  
765  
und  jenez  gunêrte  wîf?  
mîn  parit,  mînen  klâren  lîf  
sol  dehein  gebûric  man  
zwâre  nimmer  gegrîpen  an.»

Des  erschrac  der  wirt  vil  sêre.  
770  
dô  sprach  er  aber  mêre:
«bistuz  Helmbreht,  mîn  sun,  
ich  siude  dir  noch  hînte  ein  huon  
und  brâte  dir  aber  einez:  
daz  rede  ich  niht  meinez.
775  
und  bist  duz  niht  Helmbreht,  mîn  kint,
sît  ir  ein  Bêheim  oder  ein  Wint,
sô  vart  hin  zuo  den  Winden!
ich  hân  mit  mînen  kinden
weizgot  vil  ze  schaffen.
780  
ich  gibe  ouch  keinem  pfaffen
niht  wan  sîn  barez  reht.
sît  irz  niht  Helmbreht,
hêt  ich  danne  alle  vische,
irn  twaht  bî  mînem  tische
785  
durch  ezzen  nimmer  iuwer  hant.
sit  ir  ein  Sahse  oder  ein  Brâbant
oder  sît  ir  vn  Walhen,
ir  müeset  iuwer  malhen
mit  iu  hân  gefüeret:
790  
von  iu  wirt  gerüeret
des  mînen  niht  zewâre,
und  wær  diu  naht  ein  jâre.
ich  enhân  den  mete  noch  den  wîn:
juncherre,  ir  sult  bî  herren  sîn!»
795  
Nû  was  ez  harte  spâte.  
der  knabe  wart  ze  râte  
in  sîn  selbes  muote:  
«sam  mir  got  der  guote,  
ich  wil  in  sagen  wer  ich  sî.
800  
ez  ist  hie  nindert  nâhen  bî
ein  wirt  der  mich  behalde.
niht  guoter  witze  ich  walde,  
daz  ich  mîn  rede  verkêre:  
ich  entuon  ez  nimmer  mêre.»
805  
Er  sprach:  «jâ  bin  ich  ez  der.»  
der  vater  sprach:  «nû  saget  wer!»  
«der  dâ  heizet  alsam  ir.»  
der  vater  sprach:  «den  nennet  mir!»
«ich  bin  geheizen  Helmbreht.  
810  
iuwer  sun  und  iuwer  kneht  
was  ich  vor  einem  jâre:  
daz  sag  ich  iu  zewâre.»  
der  vater  sprach:  «nein  ir.»  
«ez  ist  wâr!»  «sô  nennet  mir  
815  
mîne  ohsen  alle  viere!»  
«daz  tuon  ich  vil  schiere.  
der  ich  dô  wîlen  pflegte  
und  mînen  gart  ob  in  wegte,  
der  eine  heizet  Ûwer;  
820  
ez  wart  nie  gebûwer  
sô  rîche  noch  sô  wacker,  
er  zæme  ûf  sînem  acker.  
der  ander  der  hiez  Ræme:  
nie  rint  sô  genæme  
825  
wart  geweten  under  joch.  
den  dritten  nenne  ich  iu  noch:  
der  was  geheizen  Erge.  
ez  komt  von  mîner  kerge,  
daz  ich  si  kan  genennen.  
830  
welt  ir  mich  noch  erkennen:  
der  vierde  der  hiez  Sunne.  
Ob  ichs  genennen  kunne,
des  lât  mich  geniezen:  
heizt  mir  daz  tor  ûf  sliezen!»  
835  
der  vater  sprach:  «tür  unde  tor  
dâ  soltû  niht  sîn  lenger  vor;  
beide  gadem  unde  schrîn  
sol  dir  allez  offen  sîn.»

Unsælde  sî  verwâzen!  
840  
ich  bin  vil  gar  erlâzen  
sô  guoter  handelunge,  
als  dâ  hêt  der  junge.  
sîn  phärit  wart  enphettet,  
im  selben  wol  gebettet  
845  
von  swester  und  von  muoter.  
der  vater  gap  daz  fuoter  
weizgot  niht  mit  zadele.  
swie  vil  ich  var  enwadele,  
sô  bin  ich  an  deheiner  stete,  
850  
dâ  man  mir  tuo,  als  man  im  tete.  
diu  muoter  rief  die  tohter  an:  
«dû  solt  loufen  und  niht  gân  
in  daz  gadem  unde  reich  
einen  bolster  und  ein  küsse  weich!»  
855  
daz  wart  im  under  den  arm  
geleit  ûf  einen  oven  warm,
dâ  er  vil  sanite  erbeit,  
unz  daz  ezzen  wart  bereit.

Dô  der  knabe  erwachet,  
860  
daz  ezzen  was  gemachet,  
und  er  die  hende  hêt  getwagen,  
hœrt  waz  für  in  wart  getragen.
ich  wil  iu  nennen  die  êrsten  traht  
(wær  ich  ein  herre  in  hôher  aht,
865  
mit  der  selben  rihte
wold  ich  haben  phlihte):
ein  krût  vil  kleine  gesniten;
veizt  und  mager,  in  bêden  siten,
ein  guot  fleisch  lac  dâ  bî.
870  
hœret  waz  daz  ander  sî:
ein  veizter  kæse,  der  was  mar;
diu  rihte  wart  getragen  dar.
nû  hœrt  wie  ich  daz  wizze:
nie  veizter  gans  an  spizze
875  
bî  fiure  wart  gebrâten
(mit  willen  si  daz  tâten,
ir  deheinez  des  verdrôz);
si  was  michel  unde  grôz,
gelîch  einem  trappen:
880  
die  sazt  man  für  den  knappen.
ein  huon  gebrâten,  einz  versoten,
als  der  wirt  hêt  geboten,
diu  wurden  ouch  getragen  dar.
ein  herre  næm  der  spîse  war,
885  
swenne  er  gejeides  phlæge
und  ûf  einer  warte  læge.
noch  spîse  maneger  hande
die  gebûre  nie  bekande,
alsô  guote  lîpnar,
890  
die  truoc  man  für  den  knappen  dar.
der  vater  sprach:  «und  hêt  ich  wîn,
der  müese  hînt  getrunken  sin.
lieber  sun  mîn,  nû  trinc
den  aller  besten  ursprinc
895  
der  ûz  erden  ie  geflôz.
ich  weiz  niht  brunnen  sîn  genôz,  
wan  ze  Wanchûsen  der:  
den  treit  et  uns  nû  niemen  her.

Dô  si  dô  mit  freuden  gâzen,
900  
der  wirt  niht  wolde  lâzen,  
er  frâgte  in  der  mære,  
wie  der  hovewîse  wære,  
dâ  er  wære  gewesen  bî.  
«sage  mir,  sun,  wie  der  sî:
905  
sô  sag  ich  dir  denne,
wie  ich  etewenne
bî  mînen  jungen  jâren
die  liute  sach  gebaren.»
«vater  mîn,  daz  sage  mir,
910  
zehant  sô  wil  ich  sagen  dir,  
swes  dû  mich  frâgen  wil:  
der  niuwen  site  weiz  ich  vil.»

«Wîlen  dô  ich  was  ein  kneht  
und  mich  dîn  ene  Helmbreht  
915  
der  mîn  vater  was  genant  
hin  ze  hove  hêt  gesant  
mit  kæsen  und  mit  eier,  
als  noch  tuot  ein  meier,  
dô  nam  ich  der  ritter  war
920  
und  merkte  ir  geverte  gar:
si  wâren  hovelîch  und  gemeit
und  kunden  niht  mit  schalcheit,
als  nû  bî  disen  zîten  kan
manec  wîp  und  manec  man.
925  
die  ritter  hêten  einen  site,
dâ  liebtens  sich  den  frouwen  mite:
einez  ist  buhurdiern  genant,  
daz  tete  ein  hoveman  mir  bekant,  
dô  ich  in  frâgte  der  mære  
930  
wie  ez  genennet  wære.  
si  fuoren  sam  si  wolden  toben  
(dar  umbe  hôrte  ich  si  loben),  
ein  schar  hin,  diu  ander  her;  
ez  fuor  diser  unde  der  
935  
als  er  enen  wolde  stôzen.
under  mînen  genôzen  
ist  ez  selten  geschehen  
daz  ich  ze  hove  hân  gesehen.  
als  si  danne  daz  getâten,  
940  
einen  tanz  si  dô  trâten
mit  hôchvertigem  sange;  
daz  kurzte  die  wîle  lange.  
viel  schiere  kom  ein  spilman,  
mit  sîner  gîgen  huob  er  an:  
945  
dô  stuonden  ûf  die  frouwen,  
die  möhte  man  gerne  schouwen:  
die  ritter  gegen  in  giengen,  
bî  handen  si  si  viengen.  
dâ  was  wunne  überkraft
950  
von  frouwen  und  von  ritterschaft  
in  süezer  ougenweide.  
juncherren  unde  meide  
si  tanzten  frœlîche,  
arme  unde  rîche.  
955  
als  des  danne  nimmer  was,  
sô  gie  dar  einer  unde  las  
von  einem,  der  hiez  Ernest.
swaz  ieglîcher  aller  gernest  
wolde  tuon,  daz  vander.
960  
dô  schôz  aber  der  ander  
mit  dem  bogen  zuo  dem  zil.  
maneger  freuden  was  dâ  vil,  
ener  jeite,  diser  birste.  
der  dô  was  der  wirste,
965  
der  wære  nû  der  beste.
wie  wol  ich  etewenne  weste,
waz  triuwe  und  êre  mêrte,
ê  valscheit  ez  verkêrte!
die  valschen  und  die  lôsen
970  
die  diu  reht  verbôsen
mit  ir  listen  kunden,
die  herren  in  dô  niht  gunden
dâ  ze  hove  der  spîse.
der  ist  nû  der  wîse,
975  
der  lôsen  unde  liegen  kan,
der  ist  ze  hove  ein  werder  man
und  hât  guot  und  êre
leider  michels  mêre
danne  ein  man  der  rehte  lebet
980  
und  nâch  gotes  hulden  strebet.  
als  vil  weiz  ich  der  alten  site.  
sun,  nû  êre  mich  dâ  mite  
und  sage  mir  die  niuwen.»

«Daz  tuon  ich  entriuwen.
985  
daz  sint  nû  hovelîchiu  dinc:
«trinkâ,  herre,  trinkâ  trinc!
trinc  daz  ûz,  sô  trink  ich  daz!
wie  möhte  uns  immer  werden  baz?»
vernim  waz  ich  bediute:  
990  
ê  vant  man  werde  liute  
bî  den  schœnen  frouwen,  
nû  mnoz  man  si  schouwen  
bî  dem  veilen  wîne.  
daz  sint  die  hœhsten  pîne  
995  
den  âbent  und  den  morgen,  
wie  si  daz  besorgen,  
ob  des  wînes  zerinne,  
wie  der  wirt  gewinne  
einen  der  sî  alsô  guot,  
1000  
dâ  von  si  haben  hôhen  muot.  
daz  sint  nû  ir  brieve  von  minne:  
«vil  süeziu  lîtgebinne,  
ir  sult  füllen  uns  den  maser!
ein  affe  und  ein  narre  waser,  
1005  
der  ie  gesente  sînen  lîp  
für  guoten  wîn  umbe  ein  wip.»  
swer  liegen  kan  der  ist  gemeit,  
triegen  daz  ist  hövescheit.  
er  ist  gefüege,  swer  den  man  
1010  
mit  guoter  rede  versnîden  kan.  
swer  schiltet  schalclîche,  
der  ist  nû  tugentrîche.  
der  alten  leben,  geloubet  mir,  
die  dâ  lebent  alsam  ir,  
1015  
die  sint  nû  in  dem  banne  
und  sint  wîbe  und  manne  
ze  genôze  alsô  mære  
als  ein  hâhære.  
âht  und  ban  daz  ist  ein  spot.»
1020  
Der  alte  sprach:  «daz  erbarme  got
und  sî  im  immer  gekleit,  
daz  diu  unreht  sint  sô  breit.»

«Die  alten  turnei  sint  verslagen  
und  sint  die  niuwen  für  getragen.
1025  
wîlen  hôrt  man  kroyieren  sô:
«heyâ  ritter,  wis  et  frô!»
nû  kroyiert  man  durch  den  tac:
«jagâ  ritter,  jagâ  jac!
stichâ  stich!  slahâ  slach!
1030  
stümbel  den  der  ê  gesach!
slach  mir  disem  abe  den  fuoz!
tuo  mir  dem  der  hende  buoz!
dû  solt  mir  disen  hâhen
und  enen  rîchen  vâhen:
1035  
der  gît  uns  wol  hundert  phunt.»  
mir  sint  die  site  alle  kunt.  
vater  mîn,  wan  daz  ich  enwil,  
ich  trûwet  dir  gesagen  vil  
niuwan  von  den  niuwen  siten:
1040  
ich  muoz  slâfen,  ich  hân  vil  geriten;  
mir  ist  hînt  ruowe  nôt.»  
dô  tâten  si  als  er  gebôt.  
lîlachen  was  dâ  fremde:  
ein  niuwewaschen  hemde
1045  
sîn  swester  Gotelint  dô  swief  
über  daz  bette  dâ  er  slief,  
unz  ez  hôhe  wart  betaget.

Wie  er  nû  vert  daz  wirt  gesaget.  
ez  ist  billîch  unde  reht.  
1050  
daz  der  junge  Helmbreht  
ûz  ziehe,  ob  er  iht  bringe  
von  hove  gämelicher  dinge
dem  vater,  der  muoter,  der  swester.  
jâ  zewâre,  und  wester
1055  
waz  ez  allez  wære,
ir  lachtet  der  mære.
dem  vater  er  brâhte  einen  wetzestein,
daz  nie  mâder  dehein
in  kumph  bezzern  gebant,
1060  
und  eine  segense,  daz  nie  hant
sô  guote  gezôch  durch  daz  gras
(hei  welh  gebûrkleinât  daz  was!)
und  brâhte  im  ein  bîle,
daz  in  maneger  wîle
1065  
gesmit  sô  guotez  nie  kein  smit,
und  eine  hacken  dâ  mit.
ein  fuhspelz  sô  guoter,
den  brâht  er  sîner  muoter
Helmbreht,  der  junge  knabe;
1070  
den  zôch  er  einem  pfaffen  abe
ob  erz  roubte  oder  stæle,
vil  ungerne  ich  daz  hæle,
wær  ich  sîn  an  ein  ende  komen.
einem  krâmer  hêt  er  genomen
1075  
ein  sîdîn  gebinde,
daz  gab  er  Gotelinde,
und  einen  borten  wol  beslagen,
den  billîcher  solde  tragen
eines  edelen  mannes  kint
1080  
dan  sîn  swester  Gotelint.
dem  knehte  schuohe  mit  riemen,
(die  hêt  er  ander  niemen
sô  verre  gefüeret  
noch  mit  handen  gerüeret:
1085  
sô  hövesch  was  Helmbreht;  
wær  er  noch  sînes  vater  kneht,  
er  hêt  in  lâzen  âne  schuoch)  
dem  frîwîbe  ein  houbettuoch  
brâht  er  und  einen  bendel  rôt:
1090  
der  zweier  was  der  dierne  nôt.

Nû  sprechet,  wie  lange  sî  
der  knabe  dem  vater  bî!  
siben  tage,  daz  ist  wâr.  
diu  wîle  dûhte  in  ein  jâr,
1095  
daz  er  niht  enroubte.
zehant  er  urloubte
von  vater  und  von  muoter.
«neinâ,  lieber  sun  vil  guoter,
ob  dû  trûwest  geleben
1100  
des  ich  dir  hân  ze  geben
immer  unz  an  mîn  ende,
sô  sitz  und  twach  dîne  hende;
gâ  niuwan  ûz  unde  in.
sun,  tuo  die  hovewîse  hin;
1105  
diu  ist  bitter  und  ist  sûr.
noch  gerner  bin  ich  ein  gebûr
danne  ein  armer  hoveman
der  nie  huobegelt  gewan
und  niuwan  zallen  zîten
1110  
ûf  den  lîp  muoz  rîten
den  âbent  und  den  morgen
und  muoz  dar  under  sorgen,
wenne  in  sîne  vînde  vâhen,  
stümbeln  unde  hâhen.»
1115  
«Vater»,  sprach  der  junge,  
«dîner  handelunge  
der  solt  dû  immer  haben  danc.  
doch  sît  ich  niht  wînes  tranc,  
des  ist  mê  danne  ein  woche:  
1120  
des  gürt  ich  drîer  loche  
an  der  gürtel  mîn  hin  hinder.  
ich  muoz  et  haben  rinder,  
ê  diu  rinke  gestê  
an  der  stat,  dâ  si  was  ê.  
1125  
ez  werdent  phlüege  gesûmet  
und  rinder  ûf  gerûmet,  
ê  mir  der  lîp  geraste  
und  aber  wider  gemaste.  
mir  hât  ein  rîcher  getân  
1130  
sô  leide,  daz  mir  nie  man  
alsô  vil  getân  hât:  
über  mînes  toten  sât  
sach  ich  in  eines  rîten.  
möhtet  irs  erbîten,  
1135  
er  giltet  mir  mit  houfen:  
sîniu  rinder  müezon  loufen,  
sîniu  schâf,  sîniu  swîn.  
daz  er  dem  lieben  toten  mîn  
alsô  zetrat  sîn  arebeit,  
1140  
daz  ist  mir  inneclîchen  leit.  
noch  weiz  ich  einen  rîchen  man,  
der  hât  mir  leide  ouch  getân:  
der  âz  zuo  den  krâphen  brôt.
rich  ich  daz  nicht,  sô  bin  ich  tôt.  
1145  
noch  weiz  ich  einen  rîchen,  
daz  mir  sicherlîchen  
deheiner  leider  nie  getete.  
durch  eines  bischoves  bete  
wold  ich  ez  niht  enlân,  
1150  
daz  er  mir  leides  hât  getân.»

Der  vater  sprach:  «waz  ist  daz?»  
«er  lie  die  gurtel  wîter  baz,  
do  er  saz  ob  sînem  tische.  
hei,  swaz  ich  des  erwische  
1155  
daz  dâ  heizet  sîn,  
daz  muoz  allez  wesen  mîn!  
daz  im  ziuhet  phluoc  und  wagen,  
daz  hilfet  mir,  daz  ich  sol  tragen  
gewant  ze  wîhennahten.  
1160  
swie  ich  daz  mac  betrahten,  
wes  wænt  et  er  vil  tumber  gouch  
zewâre  und  etelîcher  ouch  
der  mir  hât  herzenleit  getân?  
liez  ich  daz  ungerochen  stân,  
1165  
so  wær  ich  niht  ein  frecher.  
der  blies  in  einen  becher  
den  schûm  von  dem  biere.  
und  ræch  ich  daz  nicht  schiere,  
sô  wurd  ich  nimmer  frouwen  wert  
1170  
zewâre  und  solde  ouch  nimmer  swert  
gürten  umb  mîne  sîten.
man  hœret  in  kurzen  zîten  
von  Helmbrehte  mære,  
daz  wîter  hof  wirt  lære:
1175  
vind  ich  niht  den  selben  man,  
sô  trîb  ich  doch  diu  rinder  dan.»

Der  vater  sprach:  «nû  nenne  mir,  
daz  ichz  immer  diene  hin  ze  dir,  
dîne  gesellen,  die  knaben,  
1180  
die  dich  daz  gelêret  haben,  
daz  dû  dem  rîchen  manne  
sîne  habe  nemest  danne,  
so  er  zuo  den  krâphen  izzet  brôt.  
die  nenne  mir,  des  ist  mir  nôt.»
1185  
«Daz  ist  mîn  geselle  Lemberslint  
und  Slickenwider:  die  zwêne  sint  
von  den  ich  hân  dise  lêre.  
noch  nenne  ich  dir  mêre
Hellesac  und  Rütelschrîn,  
1190  
daz  sind  die  schuolmeister  mîn,  
Küefrâz  und  Müschenkelch.  
nû  sich,  herre  vater,  welch  
knaben  sint  an  der  schar.  
die  sehs  hân  ich  genennet  gar.  
1195  
mîn  geselle  Wolvesguome,  
swie  liep  im  sî  sîn  muome,  
sîn  base,  sîn  ôheim  und  sîn  veter,  
und  wær  ez  hornunges  weter,  
er  lât  niht  an  ir  lîbe  
1200  
dem  manne  noch  dem  wîbe  
einen  vadem  vor  ir  schame,  
den  fremden  und  den  kunden  same.  
mîn  geselle  Wolvesdrüzzel  
ûf  tuot  er  âne  slüzzel
1205  
alliu  sloz  und  îsenhalt.  
in  einem  jâr  hân  ich  gezalt  
hundert  îsenhalt  grôz,  
daz  ie  daz  sloz  dannen  schôz,  
als  er  von  verren  gie  dar  zuo.
1210  
ros,  ohsen  unde  manec  kuo,  
ungezalt  diu  sint  beliben,  
diu  er  ûz  hove  hât  getriben,  
daz  ie  daz  sloz  von  sîner  stat  
schôz,  swenne  er  dar  zuo  trat.
1215  
noch  hân  ich  einen  compan,  
daz  nie  knappe  gewan  
einen  namen  alsô  hovelîch;  
den  gap  im  diu  herzoginne  rîch,  
diu  edele  und  diu  frîe,
1220  
von  Nônarre  Narrîe:  
der  ist  geheizcen  Wolvesdarm.  
ez  sî  kalt  oder  warm,  
roubes  wirt  er  nimmer  vol.  
diupheit  tuot  im  sô  wol,
1225  
der  enwirt  er  nimmer  sat.  
einen  fuoz  er  nie  getrat  
ûz  der  übele  in  die  güete.  
im  strebet  sîn  gemüete  
gegen  der  übeltæte,
1230  
als  diu  krâ  tuot  zuo  der  sæte.»

Der  vater  sprach:  «nû  sage  mir,  
wie  sie  sprechen  hin  ze  dir  
ieclîch  dîn  geselle,  
sô  er  dir  ruefen  welle.»
1235  
«Vater  mîn,  daz  ist  mîn  name  
des  ich  mich  nimmer  geschame:  
ich  bin  genant  Slintezgeu.  
die  gebûren  ich  vil  selten  freu  
die  mir  sint  gesezzen.
1240  
ir  kint  müezen  ezzen
ûz  dem  wazzer  daz  koch.
leider  tuon  ich  in  noch:
dem  ich  daz  ouge  ûz  drucke,
disen  hâhe  ich  in  den  rucke,
1245  
disen  bind  ich  in  den  âmeizstoc,
enem  ziuhe  ich  den  loc
mit  der  zangen  ûz  dem  barte,
dem  andern  rîz  ich  die  swarte,
enem  mülle  ich  die  lide,
1250  
diesen  henk  ich  in  die  wide
bî  den  sparrâdern  sîn.
daz  die  bûren  hânt  daz  ist  mîn.
swâ  unser  zehen  rîten,
ob  unser  zweinzec  erbîten,
1255  
daz  ist  umb  alle  ir  êre,
ob  ir  noch  wære  mêre.»

«Sun,  die  dû  dâ  nennest,  
swie  wol  dû  si  erkennest  
baz  danne  ich,  vil  liebez  kint,  
1260  
doch  swie  ræze  si  dâ  sint,  
sô  got  wil  selbe  wachen,  
sô  kan  ein  scherge  machen,  
daz  si  tretent  swie  er  wil,  
wær  ir  noch  drî  stunt  als  vil.»
1265  
«Vater,  daz  ich  ê  tete,  
hin  für  durch  aller  künege  bete  
wold  ich  sîn  nimmer  tuon.  
manege  gans  und  manec  huon,  
rinder,  kæse  und  fuoter  
1270  
hân  ich  dir  und  mîner  muoter  
gefridet  vor  mîner  gesellen  vil,  
des  ich  nû  nimmer  tuon  wil.  
ir  sprechet  al  ze  sêre  
frumen  knaben  an  ir  êre  
1275  
der  deheiner  nimmer  missetuot,  
er  roube,  er  stele:  daz  ist  guot.  
hêt  irz  niht  verkallet  
noch  sô  vil  ûf  uns  geschallet,  
iuwer  tohter  Gotelinde  
1280  
die  wold  ich  Lemberslinde  
mînem  gesellen  hân  gegeben;  
sô  hête  si  daz  beste  leben,  
daz  ie  wîp  bî  einem  man  
ze  der  welde  ie  gewan.  
1285  
kürsen,  mandel,  lînwât,  
als  ez  diu  kirche  beste  hât,  
des  gæb  er  ir  den  vollen  hort,  
hêt  ir  sô  scherphiu  wort  
gegen  uns  niht  gesprochen.  
1290  
und  woldes  alle  wochen  
ein  iteniuwez  slegerint  
ezzen,  daz  hête  Gotelint.»

«Nû  hœre,  swester  Gotelint:  
dô  mîn  geselle  Lemberslint  
1295  
mich  von  êrste  umb  dich  bat,  
dô  sprach  ich  an  der  selben  stat:
«ist  ez  dir  beschaffen  und  ouch  ir,  
daz  soltu  wol  gelouben  mir,  
daz  ez  dich  niht  sol  riuwen.
1300  
ich  weiz  si  in  den  triuwen,
des  wis  gar  âne  angest,
daz  dû  iht  lange  hangest,
si  slahe  dich  mit  ir  hant  abe
und  ziuhet  dich  zuo  dem  grabe
1305  
ûf  die  wegescheide;  
wîrouch  und  mirre  die  beide,  
vil  sicher  dû  des  wesen  maht,  
dâ  mite  si  dich  alle  naht  
umbegât  ein  ganzez  jâr:
1310  
daz  wizze,  Lemberslint,  für  wâr,
si  rouchet  dîn  gebeine,
diu  guote  und  diu  reine.
ob  dir  diu  sælde  widervert,
daz  dir  blintheit  wirt  beschert,
1315  
si  wîset  dich  durch  alliu  lant
wege  und  stege  an  ir  hant.
wirt  dir  der  fuoz  abe  geslagen,
si  sol  dir  die  stelzen  tragen
ze  dem  bette  alle  morgen.
1320  
wis  ouch  âne  sorgen,
ob  man  dir  zuo  dem  fuoze
der  einen  hende  buoze,
si  snîdet  dir  unz  an  dînen  tôt
beide  vleisch  unde  brôt.»
1325  
«Wider  mich  sprach  dô  Lemberslint:
«nimt  mich  dîn  swester  Gotelint,
ze  morgengâbe  wil  ich  ir  geben,
daz  si  dester  baz  mac  leben.
ich  hân  voller  secke  drî,  
1330  
die  sint  swære  als  ein  blî.  
der  eine  ist  vol  unversniten  
klein  lînîn  tuoch  in  den  siten,  
swer  sîn  ze  koufe  gert,  
diu  elle  ist  fünfzehen  kriuzer  wert:  
1335  
die  gâbe  sol  si  prîsen.  
in  dem  andern  ligent  rîsen,  
vil  röckel  unde  hemde.
armuot  wirt  ir  fremde,  
wird  ich  ir  man  und  si  mîn  wîp;  
1340  
daz  gib  ich  allez  an  ir  lîp  
zwâre  an  dem  næhsten  tage  
und  immer  mê  swaz  ich  bejage.  
der  dritte  sac  der  ist  vol,  
ûf  und  ûf  geschoppet  wol,  
1345  
fritschâl,  brûnât,  vêhe  veder,  
dar  under  zwô  der  ietweder
mit  scharlât  ist  bedecket  
und  dâ  für  gestrecket  
einez  heizet  swarzer  zobel.  
1350  
die  hân  ich  in  einem  kobel  
hie  nâhen  bî  verborgen;  
die  gib  ich  ir  morgen.»

«Daz  hât  dîn  vater  undervarn.  
Gotelint,  got  müeze  dich  bewarn:  
1355  
dîn  leben  wirt  dir  sûwer.  
sô  dich  nû  ein  gebûwer  
nimt  ze  sîner  rehten  ê,  
sô  geschach  nie  wîbe  alsô  wê.
bî  dem  muostu  niuwen,  
1360  
dehsen,  swingen  und  bliuwen  
und  dar  zuo  die  ruoben  graben:  
des  hêt  dich  alles  überhaben  
der  getriuwe  Lemberslint.  
owê,  swester  Gotelint,  
1365  
diu  sorge  muoz  mich  smerzen,  
sol  an  dînem  herzen  
als  unedel  gebûwer  
des  minne  dir  wirt  sûwer  
immer  naht  entslâfen!  
1370  
wâfen,  herre,  wâfen  
geschrirn  über  den  vater  dîn!  
ja  enist  er  niht  der  vater  mîn:
für  wâr  wil  ich  dir  daz  sagen.  
dô  mich  mîn  muoter  hêt  getragen  
1375  
fünfzehen  wochen,  
dô  kom  zuo  ir  gekrochen  
ein  vil  gefüeger  hoveman;  
von  dem  erbet  mich  daz  an  
und  ouch  von  dem  toten  mîn  
1380  
(die  bêde  müezcn  sælec  sîn!),  
daz  ich  alle  mîne  tage
mînen  muot  sô  hôhe  trage.»

Dô  sprach  sîn  swester  Gotelint:  
«jâ  wæn  ouch  ich  sîn  kint  
1385  
von  der  wârheit  iht  ensî.  
ez  lac  miner  muoter  bî  
geselleclîche  ein  ritter  kluoc,
dô  si  mich  in  dem  barme  truoc.  
der  selbe  ritter  si  gevienc,  
1390  
dô  si  den  âbent  spâte  gienc
suochen  kelber  in  dem  lôhe:  
des  stât  mîn  muot  sô  hôhe.»

«Lieber  bruoder  Slintezgeu,  
daz  dich  mîn  trähtîn  gefreu!»  
1395  
sprach  sîn  swester  Gotelint  
«schaffe,  daz  mir  Lemberslint  
werde  gegeben  ze  manne;  
sô  schrîet  mir  mîn  pfanne,  
sô  ist  gelesen  mir  der  wîn  
1400  
und  sint  gefüllet  mir  diu  schrîn,  
sô  ist  gebrouwen  mir  das  bier  
und  ist  wol  gemalen  mier.  
werdent  mir  die  secke  drî,
bin  ich  armüete  frî,  
1405  
sô  hân  ich  ze  ezzen  und  ze  hül  
(sich  waz  mir  gewerren  sül!),  
sô  bin  ich  alles  des  gewert  
des  ein  wîp  an  manne  gert.  
ouch  trûw  ich  in  gewern  wol  
1410  
des  ein  man  haben  sol  
an  einem  starken  wîbe:  
daz  ist  an  mînem  lîbe,  
swaz  er  wil  daz  hân  ich.  
ez  sûmet  wan  mîn  vater  mich.  
1415  
wol  drîstunt  ist  vester  
mîn  lîp  dan  mîner  swester:  
dô  man  si  ze  manne  gap,  
des  morgens  gie  si  âne  stap  
und  starp  niht  von  der  selben  nôt.  
1420  
ich  wæne  ouch  wol,  daz  mir  der  tôt  
dâ  von  iht  werde  ze  teile,  
ez  sî  dan  von  unheile.
bruoder  mîn,  geselle,  
daz  ich  mit  dir  reden  welle,
1425  
durch  mînen  willen  daz  verswîc.
ich  trit  mit  dir  den  smalen  stîc
an  die  kienlîten:
ich  gelige  bî  sîner  sîten;
nû  wizze  daz  ich  wâge
1430  
vater,  muoter  und  mâge.»

Der  vater  niht  der  rede  vernam  
noch  diu  muoter  alsam.  
der  bruoder  wart  ze  râte  
mit  der  swester  drâte,
1435  
daz  si  im  volgete  von  dan.  
«ich  gibe  dich  dem  selben  man,  
swie  leit  ez  dînem  vater  sî;  
dû  geligest  Lemberslinde  bî  
wol  nâch  dînen  êren.
1440  
dîn  rîchtuom  sol  sich  mêren.
wilt  dûz,  swester,  enden,
ich  wil  dir  her  wider  senden
mînen  boten  dem  dû  volgen  solt.
sît  dû  im  bist  und  er  dir  holt,
1445  
iu  beiden  sol  gelingen
vil  wol  an  allen  dingen.
ouch  füeg  ich  dîne  hôchzît,
daz  man  durch  dînen  willen  gît
wambîs  unde  röcke  vil;
1450  
für  wâr  ich  dir  daz  sagen  wil.
swester,  nû  bereite  dich;
Lemberslint  sam  tuot  er  sich.
got  hüete  dîn;  ich  wil  dâ  hin.
mir  ist  der  wirt  als  ich  im  bin.
1455  
muoter,  got  gesegene  dich!»

Hin  fuor  er  sînen  alten  strich  
und  sagte  Lemberslinde  
den  willen  Gotelinde.  
vor  freuden  kust  er  im  die  hant,
1460  
umbe  und  umbe  an  sîn  gewant,
er  neic  gegen  dem  winde
der  dâ  wâte  von  Gotelinde.

Nû  hœrt  von  grôzer  freise.  
manec  witewe  unde  weise
1465  
an  guote  wart  geletzet  
und  riuwec  gesetzet,  
dô  der  helt  Lemberslint  
und  sîn  gemahel  Gotelint  
den  briutestuol  besâzen.
1470  
swaz  si  trunken  und  âzen,
daz  wart  gesamnet  wîten.
bî  den  selben  zîten
vil  unmüezec  si  beliben:
die  knaben  fuorten  unde  triben
1475  
ûf  wagen  und  ûf  rossen  zuo
beide  spâte  unde  fruo
in  Lemberslindes  vater  hûs.
dô  der  künec  Artûs
sîn  frouwen  Ginovêren  nam,
1480  
diu  selbe  hôchzît  was  lam
bî  der  Lemberslindes:
si  lebten  niht  des  windes.

Dô  ez  allez  wart  gereht,  
sînen  boten  sante  Helmbreht,  
1485  
der  vil  balde  gâhte  
und  im  die  swester  brâhte.

Dô  Lemberslint  hêt  vernomen,  
daz  im  Gotelint  was  komen,  
balde  er  gegen  ir  gienc.
1490  
hœret  wie  er  si  enphienc:  
«willekomen,  frou  Gotelint!»  
«got  lône  iu,  her  Lemberslint!»  
friuntlîche  blicke  
under  in  beiden  dicke
1495  
gegen  einander  giengen  entwer:
er  sach  dar,  si  sach  her.
Lemberslint  schôz  sînen  bolz
mit  gefüegen  worten  stolz
gegen  Gotelinde;
1500  
daz  galt  si  Lemberslinde  
ûz  wîplîchem  munde,  
sô  si  beste  kunde.

Nû  sul  wir  Gotelinde  
geben  Lemberslinde
1505  
und  sulen  Lemberslinde
geben  Gotelinde.
ûf  stuont  ein  alter  grîse,
der  was  der  worte  wîse;
der  kunde  sô  getâniu  dinc.
1510  
er  staltes  beide  in  einen  rinc.
er  sprach  ze  Lemberslinde:
«welt  ir  Gotelinde
êlîchen  nemen,  sô  sprechet  jâ!»
«gerne»  sprach  der  knabe  sâ.
1515  
er  fraget  in  aber  ander  stunt:  
«gerne»  sprach  des  knaben  munt.  
zem  dritten  mâle  er  dô  sprach:
«nemt  ir  si  gerne?»  der  knabe  jach:  
«sô  mir  sêle  unde  lîp  
1520  
ich  nime  gerne  ditze  wîp.»  
dô  sprach  er  ze  Gotelinde:  
«welt  ir  Lemberslinde  
gerne  nemen  zeinem  man?»
«jâ,  herre,  ob  mir  sîn  got  gan.»  
1525  
«nemt  ir  in  gerne?»  sprach  aber  er.  
«gerne,  herre,  gebt  mirn  her!»  
zem  dritten  mâle:  «welt  irn?»  
«gerne,  herre,  nû  gebt  mirn!»  
dô  gap  er  Gotelinde  
1530  
ze  wîbe  Lemberslinde  
und  gap  Lemberslinde  
ze  manne  Gotelinde.  
si  sungen  alle  an  der  stat,  
ûf  den  fuoz  er  ir  trat.
1535  
Nû  ist  bereit  daz  ezzen.  
wir  sulen  niht  vergezzen,  
wir  schaffen  ambetliute  
dem  briutegomen  und  der  briute.  
Slintezgeu  was  marschalc,  
1540  
der  fulte  den  rossen  wol  ir  balc;  
sô  was  schenke  Slickenwider.  
Hellesac  der  sazte  nider  
die  fremden  und  die  kunden:  
ze  truhsæzen  ward  er  funden.  
1545  
der  nie  wart  gewære,  
Rütelschrîn  was  kamerære.  
kuchenmeister  was  Küefrâz,  
der  gap  swaz  man  von  kuchen  âz,  
swie  manz  briet  oder  sôt.  
1550  
Müschenkelch  der  gap  daz  brôt.
diu  hôchzit  was  niht  arm.  
Wolvesguome  und  Wolvesdarm  
unde  Wolvesdrüzzel  
lârten  manege  schüzzel
1555  
und  manegen  becher  wîten
ze  den  selben  hôchzîten.
vor  den  knaben  swant  diu  spîse
in  aller  der  wîse,
als  ein  wint  vil  drâte
1560  
si  ab  dem  tische  wâte.  
ich  wæne  ieglîcher  æze  
swaz  im  sîn  truhsæze  
von  kuchen  dar  trüege.  
ob  der  hunt  iht  nüege
1565  
nâch  in  ab  dem  beine?
daz  tet  er  vil  kleine;
wan  ez  saget  ein  man  wîse:
«ieglîch  mensche  sîner  spîse
unmâzen  sêre  gâhet,
1570  
sô  im  sîn  ende  nâhet.»
dâ  von  gâhten  si  umbe  daz:
ez  was  ir  jungestez  maz,
daz  si  immer  mê  gâzen
oder  frœlîche  gesâzen.
1575  
Dô  sprach  diu  brût  Gotelint:  
«owê,  lieber  Lemberslint,  
mir  grûset  in  der  hiute!  
ich  fürhte,  daz  fremde  liute  
uns  ze  schaden  nâhen  sîn.
1580  
ei  vater  unde  muoter  mîn,  
daz  ich  von  iu  beiden  
sô  verre  bin  gescheiden!
ich  fürhte,  daz  mir  wecke  
die  Lemberslindes  secke
1585  
vil  schaden  und  unêre:  
des  fürht  ich  vil  sêre.  
wie  wol  ich  dâ  heime  wære!  
mir  ist  der  muot  sô  swære.  
mînes  vater  armuot
1590  
næm  ich  michels  baz  für  guot
danne  ich  bin  mit  sorgen  hie.
wan  ich  hôrte  sagen  ie
die  liute  al  gemeine,
daz  dem  wurde  vil  kleine,
1595  
der  ze  vil  welle:
diu  girischeit  ze  helle
in  daz  abgründe
vellet  von  der  sünde.
ich  verdenke  mich  ze  spâte;
1600  
owê  daz  ich  sô  drâte  
gevolget  her  mînem  bruoder  hân!  
des  muoz  ich  riuwec  bestân.»

Dar  nâch  vil  schiere  sach  diu  brût,  
daz  si  dâ  heime  ir  vater  krût
1605  
hêt  gâz  ob  sînem  tische  
für  Lemberslindes  vische.  
dô  si  nâch  dem  ezzen  
wâren  eine  wîle  gesezzen  
und  die  spilliute
1610  
enphiengen  von  der  briute
ir  gâbe  und  von  dem  briutegomen,
dar  nâch  zehant  sach  man  komen
den  rihter  selpfünfte.
mit  der  sigenünfte  
1615  
gesigete  er  den  zehen  an.  
der  in  den  oven  niht  entran,  
der  slouf  under  die  banc;  
ieglîcher  für  den  andern  dranc.  
der  ê  viere  niht  enflôch,  
1620  
des  schergen  kneht  al  eine  in  zôch  
her  für  bî  dem  hâre.  
daz  sag  ich  iu  ze  wâre:  
ein  rehter  diep,  swie  küene  er  sî,  
slüeg  er  eines  tages  drî,  
1625  
daz  er  sich  vor  dem  schergen  
nimmer  mac  erwergen.  
sus  wurden  si  gebunden  
die  zehen  an  den  stunden  
mit  vil  starken  banden  
1630  
von  des  schergen  handen.  
Gotelint  verlôs  ir  briutegewant;  
bî  einem  zûne  man  sie  vant  
in  vil  swacher  küste.  
si  hêt  ir  beide  brüste  
1635  
mit  handen  verdecket:  
si  was  unsanfte  erschrecket.  
ob  ir  anders  iht  geschæhe?  
der  sage  ez  der  daz  sæhe.  
got  ist  ein  wunderære,  
1640  
daz  hœret  an  dem  mære.  
slüege  ein  diep  al  eine  ein  her,  
gein  dem  schergen  hât  er  keine  wer:  
als  er  den  von  verren  siht,  
zehant  erlischet  im  daz  lieht,  
1645  
sîn  rôtiu  varwe  wirt  im  gel;
swie  küene  er  wære  und  swie  snel,  
in  væht  ein  lamer  scherge.  
sîn  snelheit  und  sîn  kerge  
die  sint  im  alle  gelegen,  
1650  
sô  got  der  râche  wil  selbe  phlegen.

Nû  hœrt  daz  mære  mit  sprüchen,  
wie  die  diebe  krüchen  
für  geriht  mit  ir  burden  
dâ  si  erhangen  wurden.  
1655  
Gotelint  wart  ungefreut,  
dô  Lemberslinde  zwô  rinderheut  
wurden  an  den  stunden  
ûf  sînen  hals  gebunden.  
sîn  burde  was  diu  ringest.  
1660  
dâ  von  truog  er  daz  minnest,  
durch  des  briutegomen  êre.  
die  andern  truogen  ie  mêre:  
ez  truoc  sîn  geswîe  
rûher  hiute  drîe  
1665  
vor  dem  schergen,  daz  was  reht:  
daz  was  Slintezgeu  Helmbreht.  
ieglîch  truoc  sîn  burde  mit  im  hin;  
daz  was  des  rihters  gewin.

Dô  wart  fürsprechen  niht  gegeben.  
1670  
der  in  lengen  wil  ir  leben,  
dem  kürze  got  daz  sîne:  
daz  sint  die  wünsche  mîne.  
ich  weiz  den  rihter  sô  gemuot:  
ein  wilder  wolf,  gæbe  im  der  guot,  
1675  
und  bizze  er  allen  liuten  vihe,  
von  der  wârheit  ich  des  gihe,
er  lieze  in  umbe  guot  genesen,  
swie  des  doch  niht  solde  wesen.  

Der  scherge  dô  die  niune  hie;
1680  
den  einen  er  dô  leben  lie
(daz  was  sîn  zehende  und  sîn  reht):
der  hiez  Slintezgeu  Helmbreht.
Swaz  geschehen  sol  daz  geschiht.
got  dem  vil  selten  übersiht,
1685  
der  tuot  des  er  niht  tuon  sol.
daz  schein  an  Helmbrehte  wol,
an  dem  man  den  vater  rach:
der  scherge  im  ûz  diu  ougen  stach.
dannoch  der  râche  niht  was  genuoc:
1690  
man  rach  die  muoter,  daz  man  im  sluoc
abe  die  hant  und  einen  fuoz.
dar  umbe  daz  er  swachen  gruoz
vater  unde  muoter  bôt,
des  leit  er  schande  unde  nôt.
1695  
dô  er  sprach  zu  dem  vater  sîn:  
«waz  snacket  ir  gebûrckîn?»  
und  sîn  muoter  hiez  gunêrtez  wîp:  
von  den  sünden  leit  sîn  lîp
dise  maneger  slahte  nôt,  
1700  
daz  im  tûsent  stunt  der  tôt  
lieber  möhte  sîn  gewesen  
dan  sîn  schamelîch  genesen.

Helmbreht,  der  diep  blinde,  
schiet  von  Gotelinde  
1705  
ûf  einer  wegescheide  
mit  riuwe  und  mit  leide.
den  blinden  diep  Helmbreht  
brâhte  ein  stap  und  ein  kneht  
heim  in  sînes  vater  hûs.
1710  
der  behielt  in  niht:  er  treip  in  ûz,
sîne  swære  er  im  niht  buozte.
hœret  wie  er  in  gruozte:
«deu  sal,  her  blinde!
dô  ich  was  ingesinde
1715  
ze  hove  wîlen  (des  ist  lanc),
dô  lernt  ich  disen  antvanc.
gât  ir  nû,  her  blindekîn!
ich  weiz  wol,  daz  an  iu  mac  sîn
swes  ein  juncherre  gert,
1720  
ir  sît  ouch  dâ  ze  Walhen  wert.
den  gruoz  sult  ir  von  mir  haben,
alsô  grüez  ich  blinde  knaben.
waz  touc  langez  teidinc?
got  weiz,  her  blinder  jungelinc,
1725  
die  herberge  ir  mir  rûmet.
ist  daz  ir  iuch  sûmet,
ich  lâze  iuch  mînen  frîman
slahen,  daz  nie  blinde  gewan
von  slegen  alsolhe  nôt.
1730  
ez  wære  ein  verworhtez  brôt,
daz  ich  hînt  mit  iu  verlür.
ir  hebt  iuch  balde  für  die  tür!»

«Neinâ,  herre,  lât  mich  betagen!»  
sprach  der  blinde.  «ich  wil  iu  sagen
1735  
wie  ich  bin  genennet;
durch  got  mich  erkennet!
er  sprach:  «nû  saget  drâte;  
zoget  iuwer,  ez  ist  spâte.  
ir  sult  iu  suochen  einen  andern  wirt:  
1740  
mîn  hant  mit  gâbe  iuch  gar  verbirt.»

Beide  mit  leide  und  mit  schamen  
seit  er  dem  vater  sînen  namen:  
«herre,  ich  binz  iuwer  kint.»  
«und  ist  der  knabe  worden  blint  
1745  
der  sich  dâ  nante  Slintezgeu?  
nû  vorht  er  niht  des  schergen  dreu  
noch  alle  rihtære,  
ob  ir  noch  mêre  wære.  
hei  waz  ir  îsens  âzet,  
1750  
do  ir  ûf  dem  hengste  sâzet  
dar  umbe  ich  gap  mîniu  rinder!  
kriechet  ir  nû  blinder,  
daz  enwirt  mir  nimmer  zorn.
mich  riuwet  mîn  lode  und  mîn  korn,  
1755  
sît  mir  sô  tiure  ist  daz  brôt.  
und  læget  ir  von  hunger  tôt,  
ich  gibe  iu  nimmer  umb  einen  grûz:  
ir  sult  iuch  balde  heben  ûz  
und  tuot  nimmer  mêre  
1760  
ze  mir  die  widerkêre.»

Dô  sprach  aber  der  blinde:  
«sît  ir  mîn  ze  kinde  
geruochet  nimmer  mêre,  
durch  die  gotes  êre  
1765  
sult  ir  dem  tiuvel  an  gesigen:
lât  mich  als  einen  dürftigen
in  iuwerm  hûse  kriechen.  
swaz  ir  einem  armen  siechen  
welt  geben  in  der  minne  
1770  
durch  got,  daz  gebt  mir  hinne.  
mir  sint  die  lantliute  gram:  
leider  nû  sit  ir  mir  sam.  
ich  enmac  niht  genesen,  
welt  ir  mir  ungenædic  wesen.»
1775  
Der  wirt  hônlachte,  
swie  im  sîu  herze  krachte  
(er  was  sin  verch  und  sîn  kint,  
swie  er  doch  stüende  vor  im  blint):  
«nû  fuort  ir  twerhes  die  welt;  
1780  
iuwer  meidem  gie  nie  enzelt,  
er  dravete  unde  schûfte.  
manec  herze  von  iu  ersûfte.  
ir  wârt  sô  ungehûre,
manec  wîp  und  gebûre  
1785  
sint  von  iu  alles  worden  vrî.  
nû  sprechet  ob  die  troume  drî  
an  iu  sint  bewæret.  
noch  hœher  ez  sich  mæret,  
daz  iu  wirt  wirser  danne  wê;  
1790  
ê  der  vierde  troum  ergê,  
hebt  iuch  balde  für  die  tür!  
kneht,  sperre,  stôz  den  rigel  für!  
ich  wil  hînaht  hân  gemach.  
den  ich  mit  ougen  nie  gesach,  
1795  
den  behielt  ich  unz  an  mînen  tôt,  
ê  ich  iu  gæbe  ein  halbez  brôt.»

Allez  daz  er  hêt  getân  
daz  itwîzt  er  dem  blinden  man;  
er  was  gar  sîn  schiuhe.  
1800  
«sê  blinden,  kneht,  nû  ziuhe  
in  von  mir  der  sunnen  haz!»  
er  sluoc  den  kneht:  «nû  habe  dir  daz!  
dînen  meister  tæt  ich  same,  
wan  daz  ich  mich  des  schame,  
1805  
ob  ich  blinden  slüege:  
ich  bin  wol  sô  gefüege,  
daz  ichz  kan  vermîden;  
doch  mac  ez  sich  verrîden  
hebt  iuch,  ungetriuwer  Rûz,  
1810  
balde  für  die  tür  hin  ûz:  
ich  ahte  niht  ûf  iuwer  nôt.»  
im  gap  diu  muoter  doch  ein  brôt  
in  die  hant  als  einem  kinde.

Hin  gie  der  diep  blinde.  
1815  
swâ  er  über  velt  gie,  
dehein  gebûre  daz  verlie,  
er  schrei  in  an  und  sînen  kneht:  
«hâhâ,  diep  Helmbreht!  
hêtest  dû  gebûwen  alsam  ich,  
1820  
sô  züge  man  nû  niht  blinden  dich!»  
alsô  leit  er  ein  jâr  nôt,  
unz  er  von  hâhen  leit  den  tôt.

Ich  sage  iu  wie  daz  geschach.  
ein  gebûre  in  ersach,  
1825  
dô  er  gie  zuo  einer  frist  
durch  einen  walt  umb  sîne  genist.  
der  gebûre  kloup  dâ  wite  
nâch  der  gebûren  site,
daz  was  eines  morgens  fruo.  
1830  
dem  hêt  Helmbreht  eine  kuo  
genomen  von  siben  binden.  
der  

Íîâ³ òâîðè