Ñàéò ïîå糿, â³ðø³, ïîçäîðîâëåííÿ ó â³ðøàõ ::

logo

UA  |  FR  |  RU

Ðîæåâèé ñàéò ñó÷àñíî¿ ïîå糿

Á³áë³îòåêà
Óêðà¿íè
| Ïîåòè
Êë. Ïîå糿
| ²íø³ ïîåò.
ñàéòè, êàíàëè
| ÑËÎÂÍÈÊÈ ÏÎÅÒÀÌ| Ñàéòè â÷èòåëÿì| ÄÎ ÂÓÑ ñèíîí³ìè| Îãîëîøåííÿ| ˳òåðàòóðí³ ïðå쳿| Ñï³ëêóâàííÿ| Êîíòàêòè
Êë. Ïîå糿

 x
>> ÂÕ²Ä ÄÎ ÊËÓÁÓ <<


e-mail
ïàðîëü
çàáóëè ïàðîëü?
< ðåºñòðaö³ÿ >
Çàðàç íà ñàéò³ - 1
Ïîøóê

Ïåðåâ³ðêà ðîçì³ðó




Pearl Poet

Ïðî÷èòàíèé : 226


Òâîð÷³ñòü | Á³îãðàô³ÿ | Êðèòèêà

Sir Gawain and the Green Knight

-1-

SIÞEN  þe  sege  and  þe  assaut  watz  sesed  at  Troye,
Þe  bor3  brittened  and  brent  to  bronde3  and  askez,
Þe  tulk  þat  þe  trammes  of  tresoun  þer  wro3t
Watz  tried  for  his  tricherie,  þe  trewest  on  erþe:
Hit  watz  Ennias  þe  athel,  and  his  highe  kynde,
Þat  siþen  depreced  prouinces,  and  patrounes  bicome
Welne3e  of  al  þe  wele  in  þe  west  iles.
Fro  riche  Romulus  to  Rome  ricchis  hym  swyþe,
With  gret  bobbaunce  þat  bur3e  he  biges  vpon  fyrst,
And  neuenes  hit  his  aune  nome,  as  hit  now  hat;
Tirius  to  Tuskan  and  teldes  bigynnes,
Langaberde  in  Lumbardie  lyftes  vp  homes,
And  fer  ouer  þe  French  flod  Felix  Brutus
On  mony  bonkkes  ful  brode  Bretayn  he  settez
wyth  wynne,
Where  werre  and  wrake  and  wonder
Bi  syþez  hatz  wont  þerinne,
And  oft  boþe  blysse  and  blunder
Ful  skete  hatz  skyfted  synne.

Ande  quen  þis  Bretayn  watz  bigged  bi  þis  burn  rych,
Bolde  bredden  þerinne,  baret  þat  lofden,
In  mony  turned  tyme  tene  þat  wro3ten.
Mo  ferlyes  on  þis  folde  han  fallen  here  oft
Þen  in  any  oþer  þat  I  wot,  syn  þat  ilk  tyme.
Bot  of  alle  þat  here  bult,  of  Bretaygne  kynges,
Ay  watz  Arthur  þe  hendest,  as  I  haf  herde  telle.
"folio"  n="91v"


-2-

Forþi  an  aunter  in  erde  I  attle  to  schawe,
Þat  a  selly  in  si3t  summe  men  hit  holden,
And  an  outtrage  awenture  of  Arthurez  wonderez.
If  3e  wyl  lysten  þis  laye  bot  on  littel  quile,
I  schal  telle  hit  as-tit,  as  I  in  toun  herde,
with  tonge,
As  hit  is  stad  and  stoken
In  stori  stif  and  stronge,
With  lel  letteres  loken,
In  londe  so  hatz  ben  longe.

Þis  kyng  lay  at  Camylot  vpon  Krystmasse
With  mony  luflych  lorde,  ledez  of  þe  best,
Rekenly  of  þe  Rounde  Table  alle  þo  rich  breþer,
With  rych  reuel  ory3t  and  rechles  merþes.
Þer  tournayed  tulkes  by  tymez  ful  mony,
Justed  ful  jolilé  þise  gentyle  kni3tes,
Syþen  kayred  to  þe  court  caroles  to  make.
For  þer  þe  fest  watz  ilyche  ful  fiften  dayes,
With  alle  þe  mete  and  þe  mirþe  þat  men  couþe  avyse;
Such  glaum  ande  gle  glorious  to  here,
Dere  dyn  vpon  day,  daunsyng  on  ny3tes,
Al  watz  hap  vpon  he3e  in  hallez  and  chambrez
With  lordez  and  ladies,  as  leuest  him  þo3t.
With  all  þe  wele  of  þe  worlde  þay  woned  þer  samen,
Þe  most  kyd  kny3tez  vnder  Krystes  seluen,
And  þe  louelokkest  ladies  þat  euer  lif  haden,
And  he  þe  comlokest  kyng  þat  þe  court  haldes;
For  al  watz  þis  fayre  folk  in  her  first  age,
on  sille,
Þe  hapnest  vnder  heuen,
Kyng  hy3est  mon  of  wylle;
Hit  were  now  gret  nye  to  neuen
So  hardy  a  here  on  hille.

Wyle  Nw  3er  watz  so  3ep  þat  hit  watz  nwe  cummen,
Þat  day  doubble  on  þe  dece  watz  þe  douth  serued.
Fro  þe  kyng  watz  cummen  with  kny3tes  into  þe  halle,

-3-

Þe  chauntré  of  þe  chapel  cheued  to  an  ende,
Loude  crye  watz  þer  kest  of  clerkez  and  oþer,
"folio"  n="92r"

Nowel  nayted  onewe,  neuened  ful  ofte;
And  syþen  riche  forth  runnen  to  reche  hondeselle,
3e3ed  3eres-3iftes  on  hi3,  3elde  hem  bi  hond,
Debated  busyly  aboute  þo  giftes;
Ladies  la3ed  ful  loude,  þo3  þay  lost  haden,
And  he  þat  wan  watz  not  wrothe,  þat  may  3e  wel  trawe.
Alle  þis  mirþe  þay  maden  to  þe  mete  tyme;
When  þay  had  waschen  worþyly  þay  wenten  to  sete,
Þe  best  burne  ay  abof,  as  hit  best  semed,
Whene  Guenore,  ful  gay,  grayþed  in  þe  myddes,
Dressed  on  þe  dere  des,  dubbed  al  aboute,
Smal  sendal  bisides,  a  selure  hir  ouer
Of  tryed  tolouse,  and  tars  tapites  innoghe,
Þat  were  enbrawded  and  beten  wyth  þe  best  gemmes
Þat  my3t  be  preued  of  prys  wyth  penyes  to  bye,
in  daye.
Þe  comlokest  to  discrye
Þer  glent  with  y3en  gray,
A  semloker  þat  euer  he  sy3e
Soth  mo3t  no  mon  say.

Bot  Arthure  wolde  not  ete  til  al  were  serued,
He  watz  so  joly  of  his  joyfnes,  and  sumquat  childgered:
His  lif  liked  hym  ly3t,  he  louied  þe  lasse
Auþer  to  longe  lye  or  to  longe  sitte,
So  bisied  him  his  3onge  blod  and  his  brayn  wylde.
And  also  an  oþer  maner  meued  him  eke
Þat  he  þur3  nobelay  had  nomen,  he  wolde  neuer  ete
Vpon  such  a  dere  day  er  hym  deuised  were
Of  sum  auenturus  þyng  an  vncouþe  tale,
Of  sum  mayn  meruayle,  þat  he  my3t  trawe,
Of  alderes,  of  armes,  of  oþer  auenturus,
Oþer  sum  segg  hym  biso3t  of  sum  siker  kny3t
To  joyne  wyth  hym  in  iustyng,  in  jopardé  to  lay,
Lede,  lif  for  lyf,  leue  vchon  oþer,

-4-

As  fortune  wolde  fulsun  hom,  þe  fayrer  to  haue.
Þis  watz  þe  kynges  countenaunce  where  he  in  court  were,
At  vch  farand  fest  among  his  fre  meny

"folio"  n="92v"

in  halle.
Þerfore  of  face  so  fere
He  sti3tlez  stif  in  stalle,
Ful  3ep  in  þat  Nw  3ere
Much  mirthe  he  mas  withalle.

Thus  þer  stondes  in  stale  þe  stif  kyng  hisseluen,
Talkkande  bifore  þe  hy3e  table  of  trifles  ful  hende.
There  gode  Gawan  watz  grayþed  Gwenore  bisyde,
And  Agrauayn  a  la  dure  mayn  on  þat  oþer  syde  sittes,
Boþe  þe  kynges  sistersunes  and  ful  siker  kni3tes;
Bischop  Bawdewyn  abof  biginez  þe  table,
And  Ywan,  Vryn  son,  ette  with  hymseluen.
Þise  were  di3t  on  þe  des  and  derworþly  serued,
And  siþen  mony  siker  segge  at  þe  sidbordez.
Þen  þe  first  cors  come  with  crakkyng  of  trumpes,
Wyth  mony  baner  ful  bry3t  þat  þerbi  henged;
Nwe  nakryn  noyse  with  þe  noble  pipes,
Wylde  werbles  and  wy3t  wakned  lote,
Þat  mony  hert  ful  hi3e  hef  at  her  towches.
Dayntés  dryuen  þerwyth  of  ful  dere  metes,
Foysoun  of  þe  fresche,  and  on  so  fele  disches
Þat  pine  to  fynde  þe  place  þe  peple  biforne
For  to  sette  þe  sylueren  þat  sere  sewes  halden
on  clothe.
Iche  lede  as  he  loued  hymselue
Þer  laght  withouten  loþe;
Ay  two  had  disches  twelue,
Good  ber  and  bry3t  wyn  boþe.

Now  wyl  I  of  hor  seruise  say  yow  no  more,
For  vch  wy3e  may  wel  wit  no  wont  þat  þer  were.
An  oþer  noyse  ful  newe  ne3ed  biliue,
Þat  þe  lude  my3t  haf  leue  liflode  to  cach;

-5-

For  vneþe  watz  þe  noyce  not  a  whyle  sesed,
And  þe  fyrst  cource  in  þe  court  kyndely  serued,
Þer  hales  in  at  þe  halle  dor  an  aghlich  mayster,
On  þe  most  on  þe  molde  on  mesure  hyghe;
Fro  þe  swyre  to  þe  swange  so  sware  and  so  þik,
And  his  lyndes  and  his  lymes  so  longe  and  so  grete,
"folio"  n="93r"

Half  etayn  in  erde  I  hope  þat  he  were,
Bot  mon  most  I  algate  mynn  hym  to  bene,
And  þat  þe  myriest  in  his  muckel  þat  my3t  ride;
For  of  bak  and  of  brest  al  were  his  bodi  sturne,
Both  his  wombe  and  his  wast  were  worthily  smale,
And  alle  his  fetures  fol3ande,  in  forme  þat  he  hade,
ful  clene;
For  wonder  of  his  hwe  men  hade,
Set  in  his  semblaunt  sene;
He  ferde  as  freke  were  fade,
And  oueral  enker-grene.

Ande  al  grayþed  in  grene  þis  gome  and  his  wedes:
A  strayte  cote  ful  stre3t,  þat  stek  on  his  sides,
A  meré  mantile  abof,  mensked  withinne
With  pelure  pured  apert,  þe  pane  ful  clene
With  blyþe  blaunner  ful  bry3t,  and  his  hod  boþe,
Þat  watz  la3t  fro  his  lokkez  and  layde  on  his  schulderes;
Heme  wel-haled  hose  of  þat  same,
Þat  spenet  on  his  sparlyr,  and  clene  spures  vnder
Of  bry3t  golde,  vpon  silk  bordes  barred  ful  ryche,
And  scholes  vnder  schankes  þere  þe  schalk  rides;
And  alle  his  vesture  uerayly  watz  clene  verdure,
Boþe  þe  barres  of  his  belt  and  oþer  blyþe  stones,
Þat  were  richely  rayled  in  his  aray  clene
Aboutte  hymself  and  his  sadel,  vpon  silk  werkez.
Þat  were  to  tor  for  to  telle  of  tryfles  þe  halue
Þat  were  enbrauded  abof,  wyth  bryddes  and  fly3es,
With  gay  gaudi  of  grene,  þe  golde  ay  inmyddes.
Þe  pendauntes  of  his  payttrure,  þe  proude  cropure,
His  molaynes,  and  alle  þe  metail  anamayld  was  þenne,
Þe  steropes  þat  he  stod  on  stayned  of  þe  same,

-6-

And  his  arsounz  al  after  and  his  aþel  skyrtes,
Þat  euer  glemered  and  glent  al  of  grene  stones;
Þe  fole  þat  he  ferkkes  on  fyn  of  þat  ilke,
sertayn,
A  grene  hors  gret  and  þikke,
A  stede  ful  stif  to  strayne,
In  brawden  brydel  quik  --  

"folio"  n="93v"

To  þe  gome  he  watz  ful  gayn.

Wel  gay  watz  þis  gome  gered  in  grene,
And  þe  here  of  his  hed  of  his  hors  swete.
Fayre  fannand  fax  vmbefoldes  his  schulderes;
A  much  berd  as  a  busk  ouer  his  brest  henges,
Þat  wyth  his  hi3lich  here  þat  of  his  hed  reches
Watz  euesed  al  vmbetorne  abof  his  elbowes,
Þat  half  his  armes  þer-vnder  were  halched  in  þe  wyse
Of  a  kyngez  capados  þat  closes  his  swyre;
Þe  mane  of  þat  mayn  hors  much  to  hit  lyke,
Wel  cresped  and  cemmed,  wyth  knottes  ful  mony
Folden  in  wyth  fildore  aboute  þe  fayre  grene,
Ay  a  herle  of  þe  here,  an  oþer  of  golde;
Þe  tayl  and  his  toppyng  twynnen  of  a  sute,
And  bounden  boþe  wyth  a  bande  of  a  bry3t  grene,
Dubbed  wyth  ful  dere  stonez,  as  þe  dok  lasted,
Syþen  þrawen  wyth  a  þwong  a  þwarle  knot  alofte,
Þer  mony  bellez  ful  bry3t  of  brende  golde  rungen.
Such  a  fole  vpon  folde,  ne  freke  þat  hym  rydes,
Watz  neuer  sene  in  þat  sale  wyth  sy3t  er  þat  tyme,
with  y3e.
He  loked  as  layt  so  ly3t,
So  sayd  al  þat  hym  sy3e;
Hit  semed  as  no  mon  my3t
Vnder  his  dynttez  dry3e.

Wheþer  hade  he  no  helme  ne  hawbergh  nauþer,
Ne  no  pysan  ne  no  plate  þat  pented  to  armes,
Ne  no  schafte  ne  no  schelde  to  schwue  ne  to  smyte,
Bot  in  his  on  honde  he  hade  a  holyn  bobbe,

-7-

Þat  is  grattest  in  grene  when  greuez  ar  bare,
And  an  ax  in  his  oþer,  a  hoge  and  vnmete,
A  spetos  sparþe  to  expoun  in  spelle,  quoso  my3t.
Þe  lenkþe  of  an  eln3erde  þe  large  hede  hade,
Þe  grayn  al  of  grene  stele  and  of  golde  hewen,
Þe  bit  burnyst  bry3t,  with  a  brod  egge
As  wel  schapen  to  schere  as  scharp  rasores,
Þe  stele  of  a  stif  staf  þe  sturne  hit  bi  grypte,
"folio"  n="94r"

Þat  watz  wounden  wyth  yrn  to  þe  wandez  ende,
And  al  bigrauen  with  grene  in  gracios  werkes;
A  lace  lapped  aboute,  þat  louked  at  þe  hede,
And  so  after  þe  halme  halched  ful  ofte,
Wyth  tryed  tasselez  þerto  tacched  innoghe
On  botounz  of  þe  bry3t  grene  brayden  ful  ryche.
Þis  haþel  heldez  hym  in  and  þe  halle  entres,
Driuande  to  þe  he3e  dece,  dut  he  no  woþe,
Haylsed  he  neuer  one,  bot  he3e  he  ouer  loked.
Þe  fyrst  word  þat  he  warp,  'Wher  is',  he  sayd,
'Þe  gouernour  of  þis  gyng?  Gladly  I  wolde
Se  þat  segg  in  sy3t,  and  with  hymself  speke
raysoun.'
To  kny3tez  he  kest  his  y3e,
And  reled  hym  vp  and  doun;
He  stemmed,  and  con  studie
Quo  walt  þer  most  renoun.

Ther  watz  lokyng  on  lenþe  þe  lude  to  beholde,
For  vch  mon  had  meruayle  quat  hit  mene  my3t
Þat  a  haþel  and  a  horse  my3t  such  a  hwe  lach,
As  growe  grene  as  þe  gres  and  grener  hit  semed,
Þen  grene  aumayl  on  golde  glowande  bry3ter.
Al  studied  þat  þer  stod,  and  stalked  hym  nerre
Wyth  al  þe  wonder  of  þe  worlde  what  he  worch  schulde.
For  fele  sellyez  had  þay  sen,  bot  such  neuer  are;
Forþi  for  fantoum  and  fayry3e  þe  folk  þere  hit  demed.
Þerfore  to  answare  watz  ar3e  mony  aþel  freke,
And  al  stouned  at  his  steuen  and  stonstil  seten
In  a  swoghe  sylence  þur3  þe  sale  riche;

-8-

As  al  were  slypped  vpon  slepe  so  slaked  hor  lotez
in  hy3e  --  
I  deme  hit  not  al  for  doute,
Bot  sum  for  cortaysye  --  
Bot  let  hym  þat  al  schulde  loute
Cast  vnto  þat  wy3e.

Þenn  Arþour  bifore  þe  hi3  dece  þat  auenture  byholdez,
And  rekenly  hym  reuerenced,  for  rad  was  he  neuer,
And  sayde,  'Wy3e,  welcum  iwys  to  þis  place,
"folio"  n="94v"

Þe  hede  of  þis  ostel  Arthour  I  hat;
Li3t  luflych  adoun  and  lenge,  I  þe  praye,
And  quat-so  þy  wylle  is  we  schal  wyt  after.'
'Nay,  as  help  me,'  quoþ  þe  haþel,  'he  þat  on  hy3e  syttes,
To  wone  any  quyle  in  þis  won,  hit  watz  not  myn  ernde;
Bot  for  þe  los  of  þe,  lede,  is  lyft  vp  so  hy3e,
And  þy  bur3  and  þy  burnes  best  ar  holden,
Stifest  vnder  stel-gere  on  stedes  to  ryde,
Þe  wy3test  and  þe  worþyest  of  þe  worldes  kynde,
Preue  for  to  play  wyth  in  oþer  pure  laykez,
And  here  is  kydde  cortaysye,  as  I  haf  herd  carp,
And  þat  hatz  wayned  me  hider,  iwyis,  at  þis  tyme.
3e  may  be  seker  bi  þis  braunch  þat  I  bere  here
Þat  I  passe  as  in  pes,  and  no  ply3t  seche;
For  had  I  founded  in  fere  in  fe3tyng  wyse,
I  haue  a  hauberghe  at  home  and  a  helme  boþe,
A  schelde  and  a  scharp  spere,  schinande  bry3t,
Ande  oþer  weppenes  to  welde,  I  wene  wel,  als;
Bot  for  I  wolde  no  were,  my  wedez  ar  softer.
Bot  if  þou  be  so  bold  as  alle  burnez  tellen,
Þou  wyl  grant  me  godly  þe  gomen  þat  I  ask
bi  ry3t.'
Arthour  con  onsware,
And  sayd,  'Sir  cortays  kny3t,
If  þou  craue  batayl  bare,
Here  faylez  þou  not  to  fy3t.'

'Nay,  frayst  I  no  fy3t,  in  fayth  I  þe  telle,
Hit  arn  aboute  on  þis  bench  bot  berdlez  chylder.
If  I  were  hasped  in  armes  on  a  he3e  stede,

-9-

Here  is  no  mon  me  to  mach,  for  my3tez  so  wayke.
Forþy  I  craue  in  þis  court  a  Crystemas  gomen,
For  hit  is  3ol  and  Nwe  3er,  and  here  ar  3ep  mony:
If  any  so  hardy  in  þis  hous  holdez  hymseluen,
Be  so  bolde  in  his  blod,  brayn  in  hys  hede,
Þat  dar  stifly  strike  a  strok  for  an  oþer,
I  schal  gif  hym  of  my  gyft  þys  giserne  ryche,
Þis  ax,  þat  is  heué  innogh,  to  hondele  as  hym  lykes,
"folio"  n="95r"

And  I  schal  bide  þe  fyrst  bur  as  bare  as  I  sitte.
If  any  freke  be  so  felle  to  fonde  þat  I  telle,
Lepe  ly3tly  me  to,  and  lach  þis  weppen,
I  quit-clayme  hit  for  euer,  kepe  hit  as  his  auen,
And  I  schal  stonde  hym  a  strok,  stif  on  þis  flet,
Ellez  þou  wyl  di3t  me  þe  dom  to  dele  hym  an  oþer
barlay,
And  3et  gif  hym  respite,
A  twelmonyth  and  a  day;
Now  hy3e,  and  let  se  tite
Dar  any  herinne  o3t  say.'

If  he  hem  stowned  vpon  fyrst,  stiller  were  þanne
Alle  þe  heredmen  in  halle,  þe  hy3  and  þe  lo3e.
Þe  renk  on  his  rouncé  hym  ruched  in  his  sadel,
And  runischly  his  rede  y3en  he  reled  aboute,
Bende  his  bresed  bro3ez,  blycande  grene,
Wayued  his  berde  for  to  wayte  quo-so  wolde  ryse.
When  non  wolde  kepe  hym  with  carp  he  co3ed  ful  hy3e,
Ande  rimed  hym  ful  richly,  and  ry3t  hym  to  speke:
'What,  is  þis  Arthures  hous,'  quoþ  þe  haþel  þenne,
'Þat  al  þe  rous  rennes  of  þur3  ryalmes  so  mony?
Where  is  now  your  sourquydrye  and  your  conquestes,
Your  gryndellayk  and  your  greme,  and  your  grete  wordes?
Now  is  þe  reuel  and  þe  renoun  of  þe  Rounde  Table
Ouerwalt  wyth  a  worde  of  on  wy3es  speche,
For  al  dares  for  drede  withoute  dynt  schewed!'
Wyth  þis  he  la3es  so  loude  þat  þe  lorde  greued;
Þe  blod  schot  for  scham  into  his  schyre  face
and  lere;


-10-

He  wex  as  wroth  as  wynde,
So  did  alle  þat  þer  were.
Þe  kyng  as  kene  bi  kynde
Þen  stod  þat  stif  mon  nere,

Ande  sayde,  'Haþel,  by  heuen,  þyn  askyng  is  nys,
And  as  þou  foly  hatz  frayst,  fynde  þe  behoues.
I  know  no  gome  þat  is  gast  of  þy  grete  wordes;
Gif  me  now  þy  geserne,  vpon  Godez  halue,
And  I  schal  bayþen  þy  bone  þat  þou  boden  habbes.'
"folio"  n="95v"

Ly3tly  lepez  he  hym  to,  and  la3t  at  his  honde.
Þen  feersly  þat  oþer  freke  vpon  fote  ly3tis.
Now  hatz  Arthure  his  axe,  and  þe  halme  grypez,
And  sturnely  sturez  hit  aboute,  þat  stryke  wyth  hit  þo3t.
Þe  stif  mon  hym  bifore  stod  vpon  hy3t,
Herre  þen  ani  in  þe  hous  by  þe  hede  and  more.
Wyth  sturne  schere  þer  he  stod  he  stroked  his  berde,
And  wyth  a  countenaunce  dry3e  he  dro3  doun  his  cote,
No  more  mate  ne  dismayd  for  hys  mayn  dintez
Þen  any  burne  vpon  bench  hade  bro3t  hym  to  drynk
of  wyne.
Gawan,  þat  sate  bi  þe  quene,
To  þe  kyng  he  can  enclyne:
'I  beseche  now  with  sa3ez  sene
Þis  melly  mot  be  myne.

'Wolde  3e,  worþilych  lorde,'  quoþ  Wawan  to  þe  kyng,
'Bid  me  bo3e  fro  þis  benche,  and  stonde  by  yow  þere,
Þat  I  wythoute  vylanye  my3t  voyde  þis  table,
And  þat  my  legge  lady  lyked  not  ille,
I  wolde  com  to  your  counseyl  bifore  your  cort  ryche.
For  me  þink  hit  not  semly,  as  hit  is  soþ  knawen,
Þer  such  an  askyng  is  heuened  so  hy3e  in  your  sale,
Þa3  3e  3ourself  be  talenttyf,  to  take  hit  to  yourseluen,
Whil  mony  so  bolde  yow  aboute  vpon  bench  sytten,
Þat  vnder  heuen  I  hope  non  ha3erer  of  wylle,
Ne  better  bodyes  on  bent  þer  baret  is  rered.
I  am  þe  wakkest,  I  wot,  and  of  wyt  feblest,
And  lest  lur  of  my  lyf,  quo  laytes  þe  soþe  --  

-11-

Bot  for  as  much  as  3e  ar  myn  em  I  am  only  to  prayse,
No  bounté  bot  your  blod  I  in  my  bodé  knowe;
And  syþen  þis  note  is  so  nys  þat  no3t  hit  yow  falles,
And  I  haue  frayned  hit  at  yow  fyrst,  foldez  hit  to  me;
And  if  I  carp  not  comlyly,  let  alle  þis  cort  rych
bout  blame.'
Ryche  togeder  con  roun,
And  syþen  þay  redden  alle  same
To  ryd  þe  kyng  wyth  croun,
And  gif  Gawan  þe  game.
"folio"  n="96r"


Þen  comaunded  þe  kyng  þe  kny3t  for  to  ryse;
And  he  ful  radly  vpros,  and  ruchched  hym  fayre,
Kneled  doun  bifore  þe  kyng,  and  cachez  þat  weppen;
And  he  luflyly  hit  hym  laft,  and  lyfte  vp  his  honde,
And  gef  hym  Goddez  blessyng,  and  gladly  hym  biddes
Þat  his  hert  and  his  honde  schulde  hardi  be  boþe.
'Kepe  þe  cosyn,'  quoþ  þe  kyng,  'þat  þou  on  kyrf  sette,
And  if  þou  rede3  hym  ry3t,  redly  I  trowe
Þat  þou  schal  byden  þe  bur  þat  he  schal  bede  after.'
Gawan  gotz  to  þe  gome  with  giserne  in  honde,
And  he  baldly  hym  bydez,  he  bayst  neuer  þe  helder.
Þen  carppez  to  Sir  Gawan  þe  kny3t  in  þe  grene,
'Refourme  we  oure  forwardes,  er  we  fyrre  passe.
Fyrst  I  eþe  þe,  haþel,  how  þat  þou  hattes
Þat  þou  me  telle  truly,  as  I  tryst  may.'
'In  god  fayth,'  quoþ  þe  goode  kny3t,  'Gawan  I  hatte,
Þat  bede  þe  þis  buffet,  quat-so  bifallez  after,
And  at  þis  tyme  twelmonyth  take  at  þe  an  oþer
Wyth  what  weppen  so  þou  wylt,  and  wyth  no  wy3  ellez
on  lyue.'
Þat  oþer  onswarez  agayn,
'Sir  Gawan,  so  mot  I  þryue
As  I  am  ferly  fayn
Þis  dint  þat  þou  schal  dryue.

'Bigog,'  quoþ  þe  grene  kny3t,  'Sir  Gawan,  me  lykes
Þat  I  schal  fange  at  þy  fust  þat  I  haf  frayst  here.
And  þou  hatz  redily  rehersed,  bi  resoun  ful  trwe,

-12-

Clanly  al  þe  couenaunt  þat  I  þe  kynge  asked,
Saf  þat  þou  schal  siker  me,  segge,  bi  þi  trawþe,
Þat  þou  schal  seche  me  þiself,  where-so  þou  hopes
I  may  be  funde  vpon  folde,  and  foch  þe  such  wages
As  þou  deles  me  to-day  bifore  þis  douþe  ryche.'
'Where  schulde  I  wale  þe,'  quoþ  Gauan,  'where  is  þy  place?
I  wot  neuer  where  þou  wonyes,  bi  hym  þat  me  wro3t,
Ne  I  know  not  þe,  kny3t,  by  cort  ne  þi  name.
Bot  teche  me  truly  þerto,  and  telle  me  how  þou  hattes,
And  I  schal  ware  alle  my  wyt  to  wynne  me  þeder,
"folio"  n="96v"

And  þat  I  swere  þe  for  soþe,  and  by  my  seker  traweþ.'
'Þat  is  innogh  in  Nwe  3er,  hit  nedes  no  more',
Quoþ  þe  gome  in  þe  grene  to  Gawan  þe  hende;
'3if  I  þe  telle  trwly,  quen  I  þe  tape  haue
And  þou  me  smoþely  hatz  smyten,  smartly  I  þe  teche
Of  my  hous  and  my  home  and  myn  owen  nome,
Þen  may  þou  frayst  my  fare  and  forwardez  holde;
And  if  I  spende  no  speche,  þenne  spedez  þou  þe  better,
For  þou  may  leng  in  þy  londe  and  layt  no  fyrre  --  
bot  slokes!
Ta  now  þy  grymme  tole  to  þe,
And  let  se  how  þou  cnokez.'
'Gladly,  sir,  for  soþe',
Quoþ  Gawan;  his  ax  he  strokes.

Þe  grene  kny3t  vpon  grounde  grayþely  hym  dresses,
A  littel  lut  with  þe  hede,  þe  lere  he  discouerez,
His  longe  louelych  lokkez  he  layd  ouer  his  croun,
Let  þe  naked  nec  to  þe  note  schewe.
Gauan  gripped  to  his  ax,  and  gederes  hit  on  hy3t,
Þe  kay  fot  on  þe  folde  he  before  sette,
Let  him  doun  ly3tly  ly3t  on  þe  naked,
Þat  þe  scharp  of  þe  schalk  schyndered  þe  bones,
And  schrank  þur3  þe  schyire  grece,  and  schade  hit  in  twynne,
Þat  þe  bit  of  þe  broun  stel  bot  on  þe  grounde.
Þe  fayre  hede  fro  þe  halce  hit  to  þe  erþe,
Þat  fele  hit  foyned  wyth  her  fete,  þere  hit  forth  roled;
Þe  blod  brayd  fro  þe  body,  þat  blykked  on  þe  grene;

-13-

And  nawþer  faltered  ne  fel  þe  freke  neuer  þe  helder,
Bot  styþly  he  start  forth  vpon  styf  schonkes,
And  runyschly  he  ra3t  out,  þere  as  renkkez  stoden,
La3t  to  his  lufly  hed,  and  lyft  hit  vp  sone;
And  syþen  bo3ez  to  his  blonk,  þe  brydel  he  cachchez,
Steppez  into  stelbawe  and  strydez  alofte,
And  his  hede  by  þe  here  in  his  honde  haldez;
And  as  sadly  þe  segge  hym  in  his  sadel  sette
As  non  vnhap  had  hym  ayled,  þa3  hedlez  he  were
in  stedde.
He  brayde  his  bulk  aboute,

"folio"  n="97r"

Þat  vgly  bodi  þat  bledde;
Moni  on  of  hym  had  doute,
Bi  þat  his  resounz  were  redde.

For  þe  hede  in  his  honde  he  haldez  vp  euen,
Toward  þe  derrest  on  þe  dece  he  dressez  þe  face,
And  hit  lyfte  vp  þe  y3e-lyddez  and  loked  ful  brode,
And  meled  þus  much  with  his  muthe,  as  3e  may  now  here:
'Loke,  Gawan,  þou  be  grayþe  to  go  as  þou  hettez,
And  layte  as  lelly  til  þou  me,  lude,  fynde,
As  þou  hatz  hette  in  þis  halle,  herande  þise  kny3tes;
To  þe  grene  chapel  þou  chose,  I  charge  þe,  to  fotte
Such  a  dunt  as  þou  hatz  dalt  --  disserued  þou  habbez
To  be  3ederly  3olden  on  Nw  3eres  morn.
Þe  kny3t  of  þe  grene  chapel  men  knowen  me  mony;
Forþi  me  for  to  fynde  if  þou  fraystez,  faylez  þou  neuer.
Þerfore  com,  oþer  recreaunt  be  calde  þe  behoues.'
With  a  runisch  rout  þe  raynez  he  tornez,
Halled  out  at  þe  hal  dor,  his  hed  in  his  hande,
Þat  þe  fyr  of  þe  flynt  fla3e  fro  fole  houes.
To  quat  kyth  he  becom  knwe  non  þere,
Neuer  more  þen  þay  wyste  from  queþen  he  watz  wonnen.
What  þenne?
Þe  kyng  and  Gawen  þare
At  þat  grene  þay  la3e  and  grenne,
3et  breued  watz  hit  ful  bare
A  meruayl  among  þo  menne.

-14-

Þa3  Arþer  þe  hende  kyng  at  hert  hade  wonder,
He  let  no  semblaunt  be  sene,  bot  sayde  ful  hy3e
To  þe  comlych  quene  wyth  cortays  speche,
'Dere  dame,  to-day  demay  yow  neuer;
Wel  bycommes  such  craft  vpon  Cristmasse,
Laykyng  of  enterludez,  to  la3e  and  to  syng,
Among  þise  kynde  caroles  of  kny3tez  and  ladyez.
Neuer  þe  lece  to  my  mete  I  may  me  wel  dres,
For  I  haf  sen  a  selly,  I  may  not  forsake.'
He  glent  vpon  Sir  Gawen,  and  gaynly  he  sayde,
'Now,  sir,  heng  vp  þyn  ax,  þat  hatz  innogh  hewen';
"folio"  n="97v"

And  hit  watz  don  abof  þe  dece  on  doser  to  henge,
Þer  alle  men  for  meruayl  my3t  on  hit  loke,
And  bi  trwe  tytel  þerof  to  telle  þe  wonder.
Þenne  þay  bo3ed  to  a  borde  þise  burnes  togeder,
Þe  kyng  and  þe  gode  kny3t,  and  kene  men  hem  serued
Of  alle  dayntyez  double,  as  derrest  my3t  falle;
Wyth  alle  maner  of  mete  and  mynstralcie  boþe,
Wyth  wele  walt  þday,  til  worþed  an  ende
in  londe.
Now  þenk  wel,  Sir  Gawan,
For  woþe  þat  þou  ne  wonde
Þis  auenture  for  to  frayn
Þat  þou  hatz  tan  on  honde.

THIS  hanselle  hatz  Arthur  of  auenturus  on  fyrst
In  3onge  3er,  for  he  3erned  3elpyng  to  here.
Tha3  hym  wordez  were  wane  when  þay  to  sete  wenten,
Now  ar  þay  stoken  of  sturne  werk,  stafful  her  hond.
Gawan  watz  glad  to  begynne  þose  gomnez  in  halle,
Bot  þa3  þe  ende  be  heuy  haf  3e  no  wonder;
For  þa3  men  ben  mery  in  mynde  quen  þay  han  mayn  drynk,
A  3ere  3ernes  ful  3erne,  and  3eldez  neuer  lyke,
Þe  forme  to  þe  fynisment  foldez  ful  selden.
Forþi  þis  3ol  ouer3ede,  and  þe  3ere  after,
And  vche  sesoun  serlepes  sued  after  oþer:

-15-

After  Crystenmasse  com  þe  crabbed  lentoun,
Þat  fraystez  flesch  wyth  þe  fysche  and  fode  more  symple;
Bot  þenne  þe  weder  of  þe  worlde  wyth  wynter  hit  þrepez,
Colde  clengez  adoun,  cloudez  vplyften,
Schyre  schedez  þe  rayn  in  schowrez  ful  warme,
Fallez  vpon  fayre  flat,  flowrez  þere  schewen,
Boþe  groundez  and  þe  greuez  grene  ar  her  wedez,
Bryddez  busken  to  bylde,  and  bremlych  syngen
For  solace  of  þe  softe  somer  þat  sues  þerafter
bi  bonk;
And  blossumez  bolne  to  blowe
Bi  rawez  rych  and  ronk,
Þen  notez  noble  inno3e

"folio"  n="98r"

Ar  herde  in  wod  so  wlonk.

After  þe  sesoun  of  somer  wyth  þe  soft  wyndez
Quen  Zeferus  syflez  hymself  on  sedez  and  erbez,
Wela  wynne  is  þe  wort  þat  waxes  þeroute,
When  þe  donkande  dewe  dropez  of  þe  leuez,
To  bide  a  blysful  blusch  of  þe  bry3t  sunne.
Bot  þen  hy3es  heruest,  and  hardenes  hym  sone,
Warnez  hym  for  þe  wynter  to  wax  ful  rype;
He  dryues  wyth  dro3t  þe  dust  for  to  ryse,
Fro  þe  face  of  þe  folde  to  fly3e  ful  hy3e;
Wroþe  wynde  of  þe  welkyn  wrastelez  with  þe  sunne,
Þe  leuez  lancen  fro  þe  lynde  and  ly3ten  on  þe  grounde,
And  al  grayes  þe  gres  þat  grene  watz  ere;
Þenne  al  rypez  and  rotez  þat  ros  vpon  fyrst,
And  þus  3irnez  þe  3ere  in  3isterdayez  mony,
And  wynter  wyndez  a3ayn,  as  þe  worlde  askez,
no  fage,
Til  Me3elmas  mone
Wat3  cumen  wyth  wynter  wage;
Þen  þenkkez  Gawan  ful  sone
Of  his  anious  uyage.

3et  quyl  Al-hal-day  with  Arþer  he  lenges;
And  he  made  a  fare  on  þat  fest  for  þe  frekez  sake,
With  much  reuel  and  ryche  of  þe  Rounde  Table.

-16-

Kny3tez  ful  cortays  and  comlych  ladies
Al  for  luf  of  þat  lede  in  longynge  þay  were,
Bot  neuer  þe  lece  ne  þe  later  þay  neuened  bot  merþe:
Mony  ioylez  for  þat  ientyle  iapez  þer  maden.
For  aftter  mete  with  mournyng  he  melez  to  his  eme,
And  spekez  of  his  passage,  and  pertly  he  sayde,
'Now,  lege  lorde  of  my  lyf,  leue  I  yow  ask;
3e  knowe  þe  cost  of  þis  cace,  kepe  I  no  more
To  telle  yow  tenez  þerof  neuer  bot  trifel;
Bot  I  am  boun  to  þe  bur  barely  to-morne
To  sech  þe  gome  of  þe  grene,  as  God  wyl  me  wysse.'
Þenne  þe  best  of  þe  bur3  bo3ed  togeder,
Aywan,  and  Errik,  and  oþer  ful  mony,
"folio"  n="98v"

Sir  Doddinaual  de  Sauage,  þe  duk  of  Clarence,
Launcelot,  and  Lyonel,  and  Lucan  þe  gode,
Sir  Boos,  and  Sir  Byduer,  big  men  boþe,
And  mony  oþer  menskful,  with  Mador  de  la  Port.
Alle  þis  compayny  of  court  com  þe  kyng  nerre
For  to  counseyl  þe  kny3t,  with  care  at  her  hert.
Þere  watz  much  derue  doel  driuen  in  þe  sale
Þat  so  worþé  as  Wawan  schulde  wende  on  þat  ernde,
To  dry3e  a  delful  dynt,  and  dele  no  more
wyth  bronde.
Þe  kny3t  mad  ay  god  chere,
And  sayde,  'Quat  schuld  I  wonde?
Of  destinés  derf  and  dere
What  may  mon  do  bot  fonde?'

He  dowellez  þer  al  þat  day,  and  dressez  on  þe  morn,
Askez  erly  hys  armez,  and  alle  were  þay  bro3t.
Fyrst  a  tulé  tapit  ty3t  ouer  þe  flet,
And  miche  watz  þe  gyld  gere  þat  glent  þeralofte;
Þe  stif  mon  steppez  þeron,  and  þe  stel  hondelez,
Dubbed  in  a  dublet  of  a  dere  tars,
And  syþen  a  crafty  capados,  closed  aloft,
Þat  wyth  a  bry3t  blaunner  was  bounden  withinne.
Þenne  set  þay  þe  sabatounz  vpon  þe  segge  fotez,
His  legez  lapped  in  stel  with  luflych  greuez,
With  polaynez  piched  þerto,  policed  ful  clene,
Aboute  his  knez  knaged  wyth  knotez  of  golde;

-17-

Queme  quyssewes  þen,  þat  coyntlych  closed
His  thik  þrawen  þy3ez,  with  þwonges  to  tachched;
And  syþen  þe  brawden  bryné  of  bry3t  stel  ryngez
Vmbeweued  þat  wy3  vpon  wlonk  stuffe,
And  wel  bornyst  brace  vpon  his  boþe  armes,
With  gode  cowters  and  gay,  and  glouez  of  plate,
And  alle  þe  godlych  gere  þat  hym  gayn  schulde
þat  tyde;
Wyth  ryche  cote-armure,
His  gold  sporez  spend  with  pryde,
Gurde  wyth  a  bront  ful  sure
With  silk  sayn  vmbe  his  syde.
"folio"  n="99r"


When  he  watz  hasped  in  armes,  his  harnays  watz  ryche:
Þe  lest  lachet  ouer  loupe  lemed  of  golde.
So  harnayst  as  he  watz  he  herknez  his  masse,
Offred  and  honoured  at  þe  he3e  auter.
Syþen  he  comez  to  þe  kyng  and  to  his  cort-ferez,
Lachez  lufly  his  leue  at  lordez  and  ladyez;
And  þay  hym  kyst  and  conueyed,  bikende  hym  to  Kryst.
Bi  þat  watz  Gryngolet  grayth,  and  gurde  with  a  sadel
Þat  glemed  ful  gayly  with  mony  golde  frenges,
Ayquere  naylet  ful  nwe,  for  þat  note  ryched;
Þe  brydel  barred  aboute,  with  bry3t  golde  bounden;
Þe  apparayl  of  þe  payttrure  and  of  þe  proude  skyrtez,
Þe  cropore  and  þe  couertor,  acorded  wyth  þe  arsounez;
And  al  watz  rayled  on  red  ryche  golde  naylez,
Þat  al  glytered  and  glent  as  glem  of  þe  sunne.
Þenne  hentes  he  þe  helme,  and  hastily  hit  kysses,
Þat  watz  stapled  stifly,  and  stoffed  wythinne.
Hit  watz  hy3e  on  his  hede,  hasped  bihynde,
Wyth  a  ly3tly  vrysoun  ouer  þe  auentayle,
Enbrawden  and  bounden  wyth  þe  best  gemmez
On  brode  sylkyn  borde,  and  bryddez  on  semez,
As  papiayez  paynted  peruyng  bitwene,
Tortors  and  trulofez  entayled  so  þyk
As  mony  burde  þeraboute  had  ben  seuen  wynter
in  toune.


-18-

Þe  cercle  watz  more  o  prys
Þat  vmbeclypped  hys  croun,
Of  diamauntez  a  deuys
Þat  boþe  were  bry3t  and  broun.

THEN  þay  schewed  hym  þe  schelde,  þat  was  of  schyr  goulez
Wyth  þe  pentangel  depaynt  of  pure  golde  hwez.
He  braydez  hit  by  þe  bauderyk,  aboute  þe  hals  kestes,
Þat  bisemed  þe  segge  semlyly  fayre.
And  quy  þe  pentangel  apendez  to  þat  prynce  noble
I  am  in  tent  yow  to  telle,  þof  tary  hyt  me  schulde:
Hit  is  a  syngne  þat  Salamon  set  sumquyle
In  bytoknyng  of  trawþe,  bi  tytle  þat  hit  habbez,
"folio"  n="99v"

For  hit  is  a  figure  þat  haldez  fyue  poyntez,
And  vche  lyne  vmbelappez  and  loukez  in  oþer,
And  ayquere  hit  is  endelez;  and  Englych  hit  callen
Oueral,  as  I  here,  þe  endeles  knot.
Forþy  hit  acordez  to  þis  kny3t  and  to  his  cler  armez,
For  ay  faythful  in  fyue  and  sere  fyue  syþez
Gawan  watz  for  gode  knawen,  and  as  golde  pured,
Voyded  of  vche  vylany,  wyth  vertuez  ennourned
in  mote;
Forþy  þe  pentangel  nwe
He  ber  in  schelde  and  cote,
As  tulk  of  tale  most  trwe
And  gentylest  kny3t  of  lote.

Fyrst  he  watz  funden  fautlez  in  his  fyue  wyttez,
And  efte  fayled  neuer  þe  freke  in  his  fyue  fyngres,
And  alle  his  afyaunce  vpon  folde  watz  in  þe  fyue  woundez
Þat  Cryst  ka3t  on  þe  croys,  as  þe  crede  tellez;
And  quere-so-euer  þys  mon  in  melly  watz  stad,
His  þro  þo3t  watz  in  þat,  þur3  alle  oþer  þyngez,
Þat  alle  his  forsnes  he  feng  at  þe  fyue  joyez
Þat  þe  hende  heuen-quene  had  of  hir  chylde;
At  þis  cause  þe  kny3t  comlyche  hade
In  þe  inore  half  of  his  schelde  hir  ymage  depaynted,
Þat  quen  he  blusched  þerto  his  belde  neuer  payred.

-19-

Þe  fyft  fyue  þat  I  finde  þat  þe  frek  vsed
Watz  fraunchyse  and  fela3schyp  forbe  al  þyng,
His  clannes  and  his  cortaysye  croked  were  neuer,
And  pité,  þat  passez  alle  poyntez,  þyse  pure  fyue
Were  harder  happed  on  þat  haþel  þen  on  any  oþer.
Now  alle  þese  fyue  syþez,  for  soþe,  were  fetled  on  þis  kny3t,
And  vchone  halched  in  oþer,  þat  non  ende  hade,
And  fyched  vpon  fyue  poyntez,  þat  fayld  neuer,
Ne  samned  neuer  in  no  syde,  ne  sundred  nouþer,
Withouten  ende  at  any  noke  I  oquere  fynde,
Whereeuer  þe  gomen  bygan,  or  glod  to  an  ende.
Þerfore  on  his  schene  schelde  schapen  watz  þe  knot
Ryally  wyth  red  golde  vpon  rede  gowlez,
"folio"  n="100r"

Þat  is  þe  pure  pentaungel  wyth  þe  peple  called
with  lore.
Now  grayþed  is  Gawan  gay,
And  la3t  his  launce  ry3t  þore,
And  gef  hem  alle  goud  day,
He  wende  for  euermore.

He  sperred  þe  sted  with  þe  spurez  and  sprong  on  his  way,
So  stif  þat  þe  ston-fyr  stroke  out  þerafter.
Al  þat  se3  þat  semly  syked  in  hert,
And  sayde  soþly  al  same  segges  til  oþer,
Carande  for  þat  comly:  'Bi  Kryst,  hit  is  scaþe
Þat  þou,  leude,  schal  be  lost,  þat  art  of  lyf  noble!
To  fynde  hys  fere  vpon  folde,  in  fayth,  is  not  eþe.
Warloker  to  haf  wro3t  had  more  wyt  bene,
And  haf  dy3t  3onder  dere  a  duk  to  haue  worþed;
A  lowande  leder  of  ledez  in  londe  hym  wel  semez,
And  so  had  better  haf  ben  þen  britned  to  no3t,
Hadet  wyth  an  aluisch  mon,  for  angardez  pryde.
Who  knew  euer  any  kyng  such  counsel  to  take
As  kny3tez  in  cauelaciounz  on  Crystmasse  gomnez!'
Wel  much  watz  þe  warme  water  þat  waltered  of  y3en,
When  þat  semly  syre  so3t  fro  þo  wonez
þad  daye.


-20-

He  made  non  abode,
Bot  wy3tly  went  hys  way;
Mony  wylsum  way  he  rode,
Þe  bok  as  I  herde  say.

Now  ridez  þis  renk  þur3  þe  ryalme  of  Logres,
Sir  Gauan,  on  Godez  halue,  þa3  hym  no  gomen  þo3t.
Oft  leudlez  alone  he  lengez  on  ny3tez
Þer  he  fonde  no3t  hym  byfore  þe  fare  þat  he  lyked.
Hade  he  no  fere  bot  his  fole  bi  frythez  and  dounez,
Ne  no  gome  bot  God  bi  gate  wyth  to  karp,
Til  þat  he  ne3ed  ful  neghe  into  þe  Norþe  Walez.
Alle  þe  iles  of  Anglesay  on  lyft  half  he  haldez,
And  farez  ouer  þe  fordez  by  þe  forlondez,
Ouer  at  þe  Holy  Hede,  til  he  hade  eft  bonk
In  þe  wyldrenesse  of  Wyrale;  wonde  þer  bot  lyte
"folio"  n="100v"

Þat  auþer  God  oþer  gome  wyth  goud  hert  louied.
And  ay  he  frayned,  as  he  ferde,  at  frekez  þat  he  met,
If  þay  hade  herde  any  karp  of  a  kny3t  grene,
In  any  grounde  þeraboute,  of  þe  grene  chapel;
And  al  nykked  hym  wyth  nay,  þat  neuer  in  her  lyue
Þay  se3e  neuer  no  segge  þat  watz  of  suche  hwez
of  grene.
Þe  kny3t  tok  gates  straunge
In  mony  a  bonk  vnbene,
His  cher  ful  oft  con  chaunge
Þat  chapel  er  he  my3t  sene.

Mony  klyf  he  ouerclambe  in  contrayez  straunge,
Fer  floten  fro  his  frendez  fremedly  he  rydez.
At  vche  warþe  oþer  water  þer  þe  wy3e  passed
He  fonde  a  foo  hym  byfore,  bot  ferly  hit  were,
And  þat  so  foule  and  so  felle  þat  fe3t  hym  byhode.
So  mony  meruayl  bi  mount  þer  þe  mon  fyndez,
Hit  were  to  tore  for  to  telle  of  þe  tenþe  dole.
Sumwhyle  wyth  wormez  he  werrez,  and  with  wolues  als,
Sumwhyle  wyth  wodwos,  þat  woned  in  þe  knarrez,
Boþe  wyth  bullez  and  berez,  and  borez  oþerquyle,
And  etaynez,  þat  hym  anelede  of  þe  he3e  felle;

-21-

Nade  he  ben  du3ty  and  dry3e,  and  Dry3tyn  had  serued,
Douteles  he  hade  ben  ded  and  dreped  ful  ofte.
For  werre  wrathed  hym  not  so  much  þat  wynter  nas  wors,
When  þe  colde  cler  water  fro  þe  cloudez  schadde,
And  fres  er  hit  falle  my3t  to  þe  fale  erþe;
Ner  slayn  wyth  þe  slete  he  sleped  in  his  yrnes
Mo  ny3tez  þen  innoghe  in  naked  rokkez,
Þer  as  claterande  fro  þe  crest  þe  colde  borne  rennez,
And  henged  he3e  ouer  his  hede  in  hard  iisse-ikkles.
Þus  in  peryl  and  payne  and  plytes  ful  harde
Bi  contray  cayrez  þis  kny3t,  tyl  Krystmasse  euen,
al  one;
Þe  kny3t  wel  þat  tyde
To  Mary  made  his  mone,
Þat  ho  hym  red  to  ryde

"folio"  n="101r"

And  wysse  hym  to  sum  wone.

Bi  a  mounte  on  þe  morne  meryly  he  rydes
Into  a  forest  ful  dep,  þat  ferly  watz  wylde,
Hi3e  hillez  on  vche  a  halue,  and  holtwodez  vnder
Of  hore  okez  ful  hoge  a  hundreth  togeder;
Þe  hasel  and  þe  ha3þorne  were  harled  al  samen,
With  ro3e  raged  mosse  rayled  aywhere,
With  mony  bryddez  vnblyþe  vpon  bare  twyges,
Þat  pitosly  þer  piped  for  pyne  of  þe  colde.
Þe  gome  vpon  Gryngolet  glydez  hem  vnder,
Þur3  mony  misy  and  myre,  mon  al  hym  one,
Carande  for  his  costes,  lest  he  ne  keuer  schulde
To  se  þe  seruyse  of  þat  syre,  þat  on  þat  self  ny3t
Of  a  burde  watz  borne  oure  baret  to  quelle;
And  þerfore  sykyng  he  sayde,  'I  beseche  þe,  lorde,
And  Mary,  þat  is  myldest  moder  so  dere,
Of  sum  herber  þer  he3ly  I  my3t  here  masse,
Ande  þy  matynez  to-morne,  mekely  I  ask,
And  þerto  prestly  I  pray  my  pater  and  aue
and  crede.'
He  rode  in  his  prayere,
And  cryed  for  his  mysdede,

-22-

He  sayned  hym  in  syþes  sere,
And  sayde  'Cros  Kryst  me  spede!'

NADE  he  sayned  hymself,  segge,  bot  þrye,
Er  he  watz  war  in  þe  wod  of  a  won  in  a  mote,
Abof  a  launde,  on  a  lawe,  loken  vnder  bo3ez
Of  mony  borelych  bole  aboute  bi  þe  diches:
A  castel  þe  comlokest  þat  euer  kny3t  a3te,
Pyched  on  a  prayere,  a  park  al  aboute,
With  a  pyked  palays  pyned  ful  þik,
Þat  vmbete3e  mony  tre  mo  þen  two  myle.
Þat  holde  on  þat  on  syde  þe  haþel  auysed,
As  hit  schemered  and  schon  þur3  þe  schyre  okez;
Þenne  hatz  he  hendly  of  his  helme,  and  he3ly  he  þonkez
Jesus  and  sayn  Gilyan,  þat  gentyle  ar  boþe,
"folio"  n="101v"

Þat  cortaysly  had  hym  kydde,  and  his  cry  herkened.
'Now  bone  hostel,'  coþe  þe  burne,  'I  beseche  yow  3ette!'
Þenne  gerdez  he  to  Gryngolet  with  þe  gilt  helez,
And  he  ful  chauncely  hatz  chosen  to  þe  chef  gate,
Þat  bro3t  bremly  þe  burne  to  þe  bryge  ende
in  haste.
Þe  bryge  watz  breme  vpbrayde,
Þe  3atez  wer  stoken  faste,
Þe  wallez  were  wel  arayed,
Hit  dut  no  wyndez  blaste.

Þe  burne  bode  on  blonk,  þat  on  bonk  houed
Of  þe  depe  double  dich  þat  drof  to  þe  place;
Þe  walle  wod  in  þe  water  wonderly  depe,
Ande  eft  a  ful  huge  he3t  hit  haled  vpon  lofte
Of  harde  hewen  ston  vp  to  þe  tablez,
Enbaned  vnder  þe  abataylment  in  þe  best  lawe;
And  syþen  garytez  ful  gaye  gered  bitwene,
Wyth  mony  luflych  loupe  þat  louked  ful  clene:
A  better  barbican  þat  burne  blusched  vpon  neuer.
And  innermore  he  behelde  þat  halle  ful  hy3e,
Towres  telded  bytwene,  trochet  ful  þik,
Fayre  fylyolez  þat  fy3ed,  and  ferlyly  long,

-23-

With  coruon  coprounes  craftyly  sle3e.
Chalkwhyt  chymnees  þer  ches  he  inno3e
Vpon  bastel  rouez,  þat  blenked  ful  quyte;
So  mony  pynakle  payntet  watz  poudred  ayquere,
Among  þe  castel  carnelez  clambred  so  þik,
Þat  pared  out  of  papure  purely  hit  semed.
Þe  fre  freke  on  þe  fole  hit  fayr  innoghe  þo3t,
If  he  my3t  keuer  to  com  þe  cloyster  wythinne,
To  herber  in  þat  hostel  whyl  halyday  lested,
auinant.
He  calde,  and  sone  þer  com
A  porter  pure  plesaunt,
On  þe  wal  his  ernd  he  nome,
And  haylsed  þe  kny3t  erraunt.

'Gode  sir,'  quoþ  Gawan,  'woldez  þou  go  myn  ernde
To  þe  he3  lorde  of  þis  hous,  herber  to  craue?'
"folio"  n="102r"

'3e,  Peter,'  quoþ  þe  porter,  'and  purely  I  trowee
Þat  3e  be,  wy3e,  welcum  to  won  quyle  yow  lykez.'
Þen  3ede  þe  wy3e  3erne  and  com  a3ayn  swyþe,
And  folke  frely  hym  wyth,  to  fonge  þe  kny3t.
Þay  let  doun  þe  grete  dra3t  and  derely  out  3eden,
And  kneled  doun  on  her  knes  vpon  þe  colde  erþe
To  welcum  þis  ilk  wy3  as  worþy  hom  þo3t;
Þay  3olden  hym  þe  brode  3ate,  3arked  vp  wyde,
And  he  hem  raysed  rekenly,  and  rod  ouer  þe  brygge.
Sere  seggez  hym  sesed  by  sadel,  quel  he  ly3t,
And  syþen  stabeled  his  stede  stif  men  inno3e.
Kny3tez  and  swyerez  comen  doun  þenne
For  to  bryng  þis  buurne  wyth  blys  into  halle;
Quen  he  hef  vp  his  helme,  þer  hi3ed  innoghe
For  to  hent  hit  at  his  honde,  þe  hende  to  seruen;
His  bronde  and  his  blasoun  boþe  þay  token.
Þen  haylsed  he  ful  hendly  þo  haþelez  vchone,
And  mony  proud  mon  þer  presed  þat  prynce  to  honour.
Alle  hasped  in  his  he3  wede  to  halle  þay  hym  wonnen,
Þer  fayre  fyre  vpon  flet  fersly  brenned.
Þenne  þe  lorde  of  þe  lede  loutez  fro  his  chambre

-24-

For  to  mete  wyth  menske  þe  mon  on  þe  flor;
He  sayde,  '3e  ar  welcum  to  welde  as  yow  lykez
Þat  here  is;  al  is  yowre  awen,  to  haue  at  yowre  wylle
and  welde.'
'Graunt  mercy,'  quoþ  Gawayn,
'Þer  Kryst  hit  yow  for3elde.'
As  frekez  þat  semed  fayn
Ayþer  oþer  in  armez  con  felde.

Gawayn  gly3t  on  þe  gome  þat  godly  hym  gret,
And  þu3t  hit  a  bolde  burne  þat  þe  bur3  a3te,
A  hoge  haþel  for  þe  nonez,  and  of  hyghe  eldee;
Brode,  bry3t,  watz  his  berde,  and  al  beuer-hwed,
Sturne,  stif  on  þe  stryþþe  on  stalworth  schonkez,
Felle  face  as  þe  fyre,  and  fre  of  hys  speche;
And  wel  hym  semed,  for  soþe,  as  þe  segge  þu3t,
To  lede  a  lortschyp  in  lee  of  leudez  ful  gode.
"folio"  n="102v"

Þe  lorde  hym  charred  to  a  chambre,  and  chefly  cumaundez
To  delyuer  hym  a  leude,  hym  lo3ly  to  serue;
And  þere  were  boun  at  his  bode  burnez  inno3e,
Þat  bro3t  hym  to  a  bry3t  boure,  þer  beddyng  watz  noble,
Of  cortynes  of  clene  sylk  wyth  cler  golde  hemmez,
And  couertorez  ful  curious  with  comlych  panez
Of  bry3t  blaunner  aboue,  enbrawded  bisydez,
Rudelez  rennande  on  ropez,  red  golde  ryngez,
Tapitez  ty3t  to  þe  wo3e  of  tuly  and  tars,
And  vnder  fete,  on  þe  flet,  of  fol3ande  sute.
Þer  he  watz  dispoyled,  wyth  spechez  of  myerþe,
Þe  burn  of  his  bruny  and  of  his  bry3t  wedez.
Ryche  robes  ful  rad  renkkez  hym  bro3ten,
For  to  charge,  and  to  chaunge,  and  chose  of  þe  best.
Sone  as  he  on  hent,  and  happed  þerinne,
Þat  sete  on  hym  semly  wyth  saylande  skyrtez,
Þe  ver  by  his  uisage  verayly  hit  semed
Welne3  to  vche  haþel,  alle  on  hwes
Lowande  and  lufly  alle  his  lymmez  vnder,
Þat  a  comloker  kny3t  neuer  Kryst  made
hem  þo3t.

-25-

Wheþen  in  worlde  he  were,
Hit  semed  as  he  mo3t
Be  prynce  withouten  pere
In  felde  þer  felle  men  fo3t.

A  cheyer  byfore  þe  chemné,  þer  charcole  brenned,
Watz  grayþed  for  Sir  Gawan  grayþely  with  cloþez,
Whyssynes  vpon  queldepoyntes  þat  koynt  wer  boþe;
And  þenne  a  meré  mantyle  watz  on  þat  mon  cast
Of  a  broun  bleeaunt,  enbrauded  ful  ryche
And  fayre  furred  wythinne  with  fellez  of  þe  best,
Alle  of  ermyn  in  erde,  his  hode  of  þe  same;
And  he  sete  in  þat  settel  semlych  ryche,
And  achaufed  hym  chefly,  and  þenne  his  cher  mended.
Sone  watz  telded  vp  a  tabil  on  trestez  ful  fayre,
Clad  wyth  a  clene  cloþe  þat  cler  quyt  schewed,
Sanap,  and  salure,  and  syluerin  sponez.
"folio"  n="103r"

Þe  wy3e  wesche  at  his  wylle,  and  went  to  his  mete.
Seggez  hym  serued  semly  inno3e
Wyth  sere  sewes  and  sete,  sesounde  of  þe  best.
Double-felde,  as  hit  fallez,  and  fele  kyn  fischez,
Summe  baken  in  bred,  summe  brad  on  þe  gledez,
Summe  soþen,  summe  in  sewe  sauered  with  spyces,
And  ay  sawes  so  sle3e  þat  þe  segge  lyked.
Þe  freke  calde  hit  a  fest  ful  frely  and  ofte
Ful  hendely,  quen  alle  þe  haþeles  rehayted  hym  at  onez,
'As  hende,
Þis  penaunce  now  3e  take,
And  eft  hit  schal  amende.'
Þat  mon  much  merþe  con  make,
For  wyn  in  his  hed  þat  wende.

Þenne  watz  spyed  and  spured  vpon  spare  wyse
Bi  preué  poyntez  of  þat  prynce,  put  to  hymseluen,
Þat  he  beknew  cortaysly  of  þe  court  þat  he  were
Þat  aþel  Arthure  þe  hende  haldez  hym  one,
Þat  is  þe  ryche  ryal  kyng  of  þe  Rounde  Table,
And  hit  watz  Wawen  hymself  þat  in  þat  won  syttez,

-26-

Comen  to  þat  Krystmasse,  as  case  hym  þen  lymped.
When  þe  lorde  hade  lerned  þat  he  þe  leude  hade,
Loude  la3ed  he  þerat,  so  lef  hit  hym  þo3t,
And  alle  þe  men  in  þat  mote  maden  much  joye
To  apere  in  his  presense  prestly  þat  tyme,
Þat  alle  prys  and  prowes  and  pured  þewes
Apendes  to  hys  persoun,  and  praysed  is  euer;
Byfore  alle  men  vpon  molde  his  mensk  is  þe  most.
Vch  segge  ful  softly  sayde  to  his  fere:
'Now  schal  we  semlych  se  sle3tez  of  þewez
And  þe  teccheles  termes  of  talkyng  noble,
Wich  spede  is  in  speche  vnspurd  may  we  lerne,
Syn  we  haf  fonged  þat  fyne  fader  of  nurture.
God  hatz  geuen  vus  his  grace  godly  for  soþe,
Þat  such  a  gest  as  Gawan  grauntez  vus  to  haue,
When  burnez  blyþe  of  his  burþe  schal  sitte
and  synge.
In  menyng  of  manerez  mere

"folio"  n="103v"

Þis  burne  now  schal  vus  bryng,
I  hope  þat  may  hym  here
Schal  lerne  of  luf-talkyng.'

Bi  þat  þe  diner  watz  done  and  þe  dere  vp
Hit  watz  ne3  at  þe  niy3t  ne3ed  þe  tyme.
Chaplaynez  to  þe  chapeles  chosen  þe  gate,
Rungen  ful  rychely,  ry3t  as  þay  schulden,
To  þe  hersum  euensong  of  þe  hy3e  tyde.
Þe  lorde  loutes  þerto,  and  þe  lady  als,
Into  a  cumly  closet  coyntly  ho  entrez.
Gawan  glydez  ful  gay  and  gos  þeder  sone;
Þe  lorde  laches  hym  by  þe  lappe  and  ledez  hym  to  sytte,
And  couþly  hym  knowez  and  callez  hym  his  nome,
And  sayde  he  watz  þe  welcomest  wy3e  of  þe  worlde;
And  he  hym  þonkked  þroly,  and  ayþer  halched  oþer,
And  seten  soberly  samen  þe  seruise  quyle.
Þenne  lyst  þe  lady  to  loke  on  þe  kny3t,
Þenne  com  ho  of  hir  closet  with  mony  cler  burdez.
Ho  watz  þe  fayrest  in  felle,  of  flesche  and  of  lyre,
And  of  compas  and  colour  and  costes,  of  alle  oþer,

-27-

And  wener  þen  Wenore,  as  þe  wy3e  þo3t.
Ho  ches  þur3  þe  chaunsel  to  cheryche  þat  hende.
An  oþer  lady  hir  lad  bi  þe  lyft  honde,
Þat  watz  alder  þen  ho,  an  auncian  hit  semed,
And  he3ly  honowred  with  haþelez  aboute.
Bot  vnlyke  on  to  loke  þo  ladyes  were,
For  if  þe  3onge  watz  3ep,  3ol3e  watz  þat  oþer;
Riche  red  on  þat  on  rayled  ayquere,
Rugh  ronkled  chekez  þat  oþer  on  rolled;
Kerchofes  of  þat  on,  wyth  mony  cler  perlez,
Hir  brest  and  hir  bry3t  þrote  bare  displayed,
Schon  schyrer  þen  snawe  þat  schedez  on  hillez;
Þat  oþer  wyth  a  gorger  watz  gered  ouer  þe  swyre,
Chymbled  ouer  hir  blake  chyn  with  chalkquyte  vayles,
Hir  frount  folden  in  sylk,  enfoubled  ayquere,
Toreted  and  treleted  with  tryflez  aboute,
"folio"  n="104r"

Þat  no3t  watz  bare  of  þat  burde  bot  þe  blake  bro3es,
Þe  tweyne  y3en  and  þe  nase,  þe  naked  lyppez,
And  þose  were  soure  to  se  and  sellyly  blered;
A  mensk  lady  on  molde  mon  may  hir  calle,
for  Gode!
Hir  body  watz  schort  and  þik,
Hir  buttokez  bal3  and  brode,
More  lykkerwys  on  to  lyk
Watz  þat  scho  hade  on  lode.

When  Gawayn  gly3t  on  þat  gay,  þat  graciously  loked,
Wyth  leue  la3t  of  þe  lorde  he  lent  hem  a3aynes;
Þe  alder  he  haylses,  heldande  ful  lowe,
Þe  loueloker  he  lappez  a  lyttel  in  armez,
He  kysses  hir  comlyly,  and  kny3tly  he  melez.
Þay  kallen  hym  of  aquoyntaunce,  and  he  hit  quyk  askez
To  be  her  seruaunt  sothly,  if  hemself  lyked.
Þay  tan  hym  bytwene  hem,  wyth  talkyng  hym  leden
To  chambre,  to  chemné,  and  chefly  þay  asken
Spycez,  þat  vnsparely  men  speded  hom  to  bryng,
And  þe  wynnelych  wyne  þerwith  vche  tyme.
Þe  lorde  luflych  aloft  lepez  ful  ofte,

-28-

Mynned  merthe  to  be  made  vpon  mony  syþez,
Hent  he3ly  of  his  hode,  and  on  a  spere  henged,
And  wayned  hom  to  wynne  þe  worchip  þerof,
Þat  most  myrþe  my3t  meue  þat  Crystenmas  whyle  --  
'And  I  schal  fonde,  bi  my  fayth,  to  fylter  wyth  þe  best
Er  me  wont  þe  wede,  with  help  of  my  frendez.'
Þus  wyth  la3ande  lotez  þe  lorde  hit  tayt  makez,
For  to  glade  Sir  Gawayn  with  gomnez  in  halle
þat  ny3t,
Til  þat  hit  watz  tyme
Þe  lord  comaundet  ly3t;
Sir  Gawen  his  leue  con  nyme
And  to  his  bed  hym  di3t.

On  þe  morne,  as  vch  mon  mynez  þat  tyme
Þat  Dry3tyn  for  oure  destyné  to  de3e  watz  borne,
Wele  waxez  in  vche  a  won  in  worlde  for  his  sake;
So  did  hit  þere  on  þat  day  þur3  dayntés  mony:
"folio"  n="104v"

Boþe  at  mes  and  at  mele  messes  ful  quaynt
Derf  men  vpon  dece  drest  of  þe  best.
Þe  olde  auncian  wyf  he3est  ho  syttez,
Þe  lorde  lufly  her  by  lent,  as  I  trowe;
Gawan  and  þe  gay  burde  togeder  þay  seten,
Euen  inmyddez,  as  þe  messe  metely  come,
And  syþen  þur3  al  þe  sale  as  hem  best  semed.
Bi  vche  grome  at  his  degré  grayþely  watz  serued
Þer  watz  mete,  þer  watz  myrþe,  þer  watz  much  ioye,
Þat  for  to  telle  þerof  hit  me  tene  were,
And  to  poynte  hit  3et  I  pyned  me  parauenture.
Bot  3et  I  wot  þat  Wawen  and  þe  wale  burde
Such  comfort  of  her  compaynye  ca3ten  togeder
Þur3  her  dere  dalyaunce  of  her  derne  wordez,
Wyth  clene  cortays  carp  closed  fro  fylþe,
Þat  hor  play  watz  passande  vche  prynce  gomen,
in  vayres.
Trumpez  and  nakerys,
Much  pypyng  þer  repayres;
Vche  mon  tented  hys,
And  þay  two  tented  þayres.

-29-

Much  dut  watz  þer  dryuen  þat  day  and  þat  oþer,
And  þe  þryd  as  þro  þronge  in  þerafter;
Þe  ioye  of  sayn  Jonez  day  watz  gentyle  to  here,
And  watz  þe  last  of  þe  layk,  leudez  þer  þo3ten.
Þer  wer  gestes  to  go  vpon  þe  gray  morne,
Forþy  wonderly  þay  woke,  and  þe  wyn  dronken,
Daunsed  ful  dre3ly  wyth  dere  carolez.
At  þe  last,  when  hit  watz  late,  þay  lachen  her  leue,
Vchon  to  wende  on  his  way  þat  watz  wy3e  stronge.
Gawan  gef  hym  god  day,  þe  godmon  hym  lachchez,
Ledes  hym  to  his  awen  chambre,  þe  chymné  bysyde,
And  þere  he  dra3ez  hym  on  dry3e,  and  derely  hym  þonkkez
Of  þe  wynne  worschip  þat  he  hym  wayued  hade,
As  to  honour  his  hous  on  þat  hy3e  tyde,
And  enbelyse  his  bur3  with  his  bele  chere:
'Iwysse  sir,  quyl  I  leue,  me  worþez  þe  better
"folio"  n="105r"

Þat  Gawayn  hatz  ben  my  gest  at  Goddez  awen  fest.'
'Grant  merci,  sir,'  quoþ  Gawayn,  'in  god  fayth  hit  is  yowrez,
Al  þe  honour  is  your  awen  --  þe  he3e  kyng  yow  3elde!
And  I  am  wy3e  at  your  wylle  to  worch  youre  hest,
As  I  am  halden  þerto,  in  hy3e  and  in  lo3e,
bi  ri3t.'
Þe  lorde  fast  can  hym  payne
To  holde  lenger  þe  kny3t;
To  hym  answarez  Gawayn
Bi  non  way  þat  he  my3t.

Then  frayned  þe  freke  ful  fayre  at  himseluen
Quat  derue  dede  had  hym  dryuen  at  þat  dere  tyme
So  kenly  fro  þe  kyngez  kourt  to  kayre  al  his  one,
Er  þe  halidayez  holly  were  halet  out  of  toun.
'For  soþe,  sir,'  quoþ  þe  segge,  '3e  sayn  bot  þe  trawþe,
A  he3e  ernde  and  a  hasty  me  hade  fro  þo  wonez,
For  I  am  sumned  myselfe  to  sech  to  a  place,
I  ne  wot  in  worlde  whederwarde  to  wende  hit  to  fynde.
I  nolde  bot  if  I  hit  negh  my3t  on  Nw  3eres  morne
For  alle  þe  londe  inwyth  Logres,  so  me  oure  lorde  help!
Forþy,  sir,  þis  enquest  I  require  yow  here,
Þat  3e  me  telle  with  trawþe  if  euer  3e  tale  herde

-30-

Of  þe  grene  chapel,  quere  hit  on  grounde  stondez,
And  of  þe  kny3t  þat  hit  kepes,  of  colour  of  grene.
Þer  watz  stabled  bi  statut  a  steuen  vus  bytwene
To  mete  þat  mon  at  þat  mere,  3if  I  my3t  last;
And  of  þat  ilk  Nw  3ere  bot  neked  now  wontez,
And  I  wolde  loke  on  þat  lede,  if  God  me  let  wolde,
Gladloker,  bi  Goddez  sun,  þen  any  god  welde!
Forþi,  iwysse,  bi  3owre  wylle,  wende  me  bihoues,
Naf  I  now  to  busy  bot  bare  þre  dayez,
And  me  als  fayn  to  falle  feye  as  fayly  of  myyn  ernde.'
Þenne  la3ande  quoþ  þe  lorde,  'Now  leng  þe  byhoues,
For  I  schal  teche  yow  to  þat  terme  bi  þe  tymez  ende,
Þe  grene  chapayle  vpon  grounde  greue  yow  no  more;
Bot  3e  schal  be  in  yowre  bed,  burne,  at  þyn  ese,
Quyle  forth  dayez,  and  ferk  on  þe  fyrst  of  þe  3ere,
"folio"  n="105v"

And  cum  to  þat  merk  at  mydmorn,  to  make  quat  yow  likez
in  spenne.
Dowellez  whyle  New  3eres  daye,
And  rys,  and  raykez  þenne,
Mon  schal  yow  sette  in  waye,
Hit  is  not  two  myle  henne.'

Þenne  watz  Gawan  ful  glad,  and  gomenly  he  la3ed:
'Now  I  þonk  yow  þryuandely  þur3  alle  oþer  þynge,
Now  acheued  is  my  chaunce,  I  schal  at  your  wylle
Dowelle,  and  ellez  do  quat  3e  demen.'
Þenne  sesed  hym  þe  syre  and  set  hym  bysyde,
Let  þe  ladiez  be  fette  to  lyke  hem  þe  better.
Þer  watz  seme  solace  by  hemself  stille;
Þe  lorde  let  for  luf  lotez  so  myry,
As  wy3  þat  wolde  of  his  wyte,  ne  wyst  quat  he  my3t.
Þenne  he  carped  to  þe  kny3t,  criande  loude,
'3e  han  demed  to  do  þe  dede  þat  I  bidde;
Wyl  3e  halde  þis  hes  here  at  þys  onez?'
'3e,  sir,  for  soþe,'  sayd  þe  segge  trwe,
'Whyl  I  byde  in  yowre  bor3e,  be  bayn  to  3owre  hest.'
'For  3e  haf  trauayled,'  quoþ  þe  tulk,  'towen  fro  ferre,
And  syþen  waked  me  wyth,  3e  arn  not  wel  waryst
Nauþer  of  sostnaunce  ne  of  slepe,  soþly  I  knowe;

-31-

3e  schal  lenge  in  your  lofte,  and  ly3e  in  your  ese
To-morn  quyle  þe  messequyle,  and  to  mete  wende
When  3e  wyl,  wyth  my  wyf,  þat  wyth  yow  schal  sitte
And  comfort  yow  with  compayny,  til  I  to  cort  torne;
3e  lende,
And  I  schal  erly  ryse,
On  huntyng  wyl  I  wende.'
Gauayn  grantez  alle  þyse,
Hym  heldande,  as  þe  hende.

'3et  firre,'  quoþ  þe  freke,  'a  forwarde  we  make:
Quat-so-euer  I  wynne  in  þe  wod  hit  worþez  to  yourez,
And  quat  chek  so  3e  acheue  chaunge  me  þerforne.
Swete,  swap  we  so,  sware  with  trawþe,
Queþer,  leude,  so  lymp,  lere  oþer  better.'
'Bi  God,'  quoþ  Gawayn  þe  gode,  'I  grant  þertylle,
"folio"  n="106r"

And  þat  yow  lyst  for  to  layke,  lef  hit  me  þynkes.'
'Who  bryngez  vus  þis  beuerage,  þis  bargayn  is  maked':
So  sayde  þe  lorde  of  þat  lede;  þay  la3ed  vchone,
Þay  dronken  and  daylyeden  and  dalten  vnty3tel,
Þise  lordez  and  ladyez,  quyle  þat  hem  lyked;
And  syþen  with  Frenkysch  fare  and  fele  fayre  lotez
Þay  stoden  and  stemed  and  stylly  speken,
Kysten  ful  comlyly  and  ka3ten  her  leue.
With  mony  leude  ful  ly3t  and  lemande  torches
Vche  burne  to  his  bed  watz  bro3t  at  þe  laste,
ful  softe.
To  bed  3et  er  þay  3ede,
Recorded  couenauntez  ofte;
Þe  olde  lorde  of  þat  leude
Cowþe  wel  halde  layk  alofte.

Ful  erly  bifore  þe  day  þe  folk  vprysen,
Gestes  þat  go  wolde  hor  gromez  þay  calden,
And  þay  busken  vp  bilyue  blonkkez  to  sadel,

-32-

Tyffen  her  takles,  trussen  her  males,
Richen  hem  þe  rychest,  to  ryde  alle  arayde,
Lepen  vp  ly3tly,  lachen  her  brydeles,
Vche  wy3e  on  his  way  þer  hym  wel  lyked.
Þe  leue  lorde  of  þe  londe  watz  not  þe  last
Arayed  for  þe  rydyng,  with  renkkez  ful  mony;
Ete  a  sop  hastyly,  when  he  hade  herde  masse,
With  bugle  to  bent-felde  he  buskez  bylyue.
By  þat  any  dayly3t  lemed  vpon  erþe
He  with  his  haþeles  on  hy3e  horsses  weren.
Þenne  þise  cacheres  þat  couþe  cowpled  hor  houndez,
Vnclosed  þe  kenel  dore  and  calde  hem  þeroute,
Blwe  bygly  in  buglez  þre  bare  mote;
Braches  bayed  þerfore  and  breme  noyse  maked;
And  þay  chastysed  and  charred  on  chasyng  þat  went,
A  hundreth  of  hunteres,  as  I  haf  herde  telle,
of  þe  best.
To  trystors  vewters  3od,
Couples  huntes  of  kest;

"folio"  n="106v"

Þer  ros  for  blastez  gode
Gret  rurd  in  þat  forest.

At  þe  fyrst  quethe  of  þe  quest  quaked  þe  wylde;
Der  drof  in  þe  dale,  doted  for  drede,
Hi3ed  to  þe  hy3e,  bot  heterly  þay  were
Restayed  with  þe  stablye,  þat  stoutly  ascryed.
Þay  let  þe  herttez  haf  þe  gate,  with  þe  hy3e  hedes,
Þe  breme  bukkez  also  with  hor  brode  paumez;
For  þe  fre  lorde  hade  defende  in  fermysoun  tyme
Þat  þer  schulde  no  mon  meue  to  þe  male  dere.
Þe  hindez  were  halden  in  with  hay!  and  war!
Þe  does  dryuen  with  gret  dyn  to  þe  depe  sladez;
Þer  my3t  mon  se,  as  þay  slypte,  slentyng  of  arwes  --  
At  vche  wende  vnder  wande  wapped  a  flone  --  
Þat  bigly  bote  on  þe  broun  with  ful  brode  hedez.
What!  þay  brayen,  and  bleden,  bi  bonkkez  þay  de3en,
And  ay  rachches  in  a  res  radly  hem  fol3es,
Hunterez  wyth  hy3e  horne  hasted  hem  after
Wyth  such  a  crakkande  kry  as  klyffes  haden  brusten.

-33-

What  wylde  so  atwaped  wy3es  þat  schotten
Watz  al  toraced  and  rent  at  þe  resayt,
Bi  þay  were  tened  at  þe  hy3e  and  taysed  to  þe  wattrez;
Þe  ledez  were  so  lerned  at  þe  lo3e  trysteres,
And  þe  grehoundez  so  grete,  þat  geten  hem  bylyue
And  hem  tofylched,  as  fast  as  frekez  my3t  loke,
þer-ry3t.
Þe  lorde  for  blys  abloy
Ful  oft  con  launce  and  ly3t,
And  drof  þat  day  wyth  joy
Thus  to  þe  derk  ny3t.

Þus  laykez  þis  lorde  by  lynde-wodez  euez,
And  Gawayn  þe  god  mon  in  gay  bed  lygez,
Lurkkez  quyl  þe  dayly3t  lemed  on  þe  wowes,
Vnder  couertour  ful  clere,  cortyned  aboute;
And  as  in  slomeryng  he  slode,  sle3ly  he  herde
A  littel  dyn  at  his  dor,  and  dernly  vpon;
And  he  heuez  vp  his  hed  out  of  þe  cloþes,
"folio"  n="107r"

A  corner  of  þe  cortyn  he  ca3t  vp  a  lyttel,
And  waytez  warly  þiderwarde  quat  hit  be  my3t.
Hit  watz  þe  ladi,  loflyest  to  beholde,
Þat  dro3  þe  dor  after  hir  ful  dernly  and  stylle,
And  bo3ed  towarde  þe  bed;  and  þe  burne  schamed,
And  layde  hym  doun  lystyly,  and  let  as  he  slepte;
And  ho  stepped  stilly  and  stel  to  his  bedde,
Kest  vp  þe  cortyn  and  creped  withinne,
And  set  hir  ful  softly  on  þe  bed-syde,
And  lenged  þere  selly  longe  to  loke  quen  he  wakened.
Þe  lede  lay  lurked  a  ful  longe  quyle,
Compast  in  his  concience  to  quat  þat  cace  my3t
Meue  oþer  amount  --  to  meruayle  hym  þo3t,
Bot  3et  he  sayde  in  hymself,  'More  semly  hit  were
To  aspye  wyth  my  spelle  in  space  quat  ho  wolde.'
Þen  he  wakenede,  and  wroth,  and  to  hir  warde  torned,
And  vnlouked  his  y3e-lyddez,  and  let  as  hym  wondered,
And  sayned  hym,  as  bi  his  sa3e  þe  sauer  to  worthe,
with  hande.

-34-

Wyth  chynne  and  cheke  ful  swete,
Boþe  quit  and  red  in  blande,
Ful  lufly  con  ho  lete
Wyth  lyppez  smal  la3ande.

'God  moroun,  Sir  Gawayn,'  sayde  þat  gay  lady,
'3e  ar  a  sleper  vnsly3e,  þat  mon  may  slyde  hider;
Now  ar  3e  tan  as-tyt!  Bot  true  vus  may  schape,
I  schal  bynde  yow  in  your  bedde,  þat  be  3e  trayst':
Al  la3ande  þe  lady  lanced  þo  bourdez.
'Goud  moroun,  gay,'  quoþ  Gawayn  þe  blyþe,
'Me  schal  worþe  at  your  wille,  and  þat  me  wel  lykez,
For  I  3elde  me  3ederly,  and  3e3e  after  grace,
And  þat  is  þe  best,  be  my  dome,  for  me  byhouez  nede':
And  þus  he  bourded  a3ayn  with  mony  a  blyþe  la3ter.
'Bot  wolde  3e,  lady  louely,  þen  leue  me  grante,
And  deprece  your  prysoun,  and  pray  hym  to  ryse,
I  wolde  bo3e  of  þis  bed,  and  busk  me  better;
I  schulde  keuer  þe  more  comfort  to  karp  yow  wyth.'
"folio"  n="107v"

'Nay  for  soþe,  beau  sir,'  sayd  þat  swete,
'3e  schal  not  rise  of  your  bedde,  I  rych  yow  better,
I  schal  happe  yow  here  þat  oþer  half  als,
And  syþen  karp  wyth  my  kny3t  þat  I  ka3t  haue;
For  I  wene  wel,  iwysse,  Sir  Wowen  3e  are,
Þat  alle  þe  worlde  worchipez  quere-so  3e  ride;
Your  honour,  your  hendelayk  is  hendely  praysed
With  lordez,  wyth  ladyes,  with  alle  þat  lyf  bere.
And  now  3e  ar  here,  iwysse,  and  we  bot  oure  one;
My  lorde  and  his  ledez  ar  on  lenþe  faren,
Oþer  burnez  in  her  bedde,  and  my  burdez  als,
Þe  dor  drawen  and  dit  with  a  derf  haspe;
And  syþen  I  haue  in  þis  hous  hym  þat  al  lykez,
I  schal  ware  my  whyle  wel,  quyl  hit  lastez,
with  tale.
3e  ar  welcum  to  my  cors,
Yowre  awen  won  to  wale,
Me  behouez  of  fyne  force
Your  seruaunt  be,  and  schale.'

-35-

'In  god  fayth,'  quoþ  Gawayn,  'gayn  hit  me  þynkkez,
Þa3  I  be  not  now  he  þat  3e  of  speken;
To  reche  to  such  reuerence  as  3e  reherce  here
I  am  wy3e  vnworþy,  I  wot  wel  myseluen.
Bi  God,  I  were  glad,  and  yow  god  þo3t,
At  sa3e  oþer  at  seruyce  þat  I  sette  my3t
To  þe  plesaunce  of  your  prys  --  hit  were  a  pure  ioye.'
'In  god  fayth,  Sir  Gawayn,'  quoþ  þe  gay  lady,
'Þe  prys  and  þe  prowes  þat  plesez  al  oþer,
If  I  hit  lakked  oþer  set  at  ly3t,  hit  were  littel  daynté;
Bot  hit  ar  ladyes  inno3e  þat  leuer  wer  nowþe
Haf  þe,  hende,  in  hor  holde,  as  I  þe  habbe  here,
To  daly  with  derely  your  daynté  wordez,
Keuer  hem  comfort  and  colen  her  carez,
Þen  much  of  þe  garysoun  oþer  golde  þat  þay  hauen.
Bot  I  louue  þat  ilk  lorde  þat  þe  lyfte  haldez,
I  haf  hit  holly  in  my  honde  þat  al  desyres,
þur3e  grace.'
Scho  made  hym  so  gret  chere,

"folio"  n="108r"

Þat  watz  so  fayr  of  face,
Þe  kny3t  with  speches  skere
Answared  to  vche  a  cace.

'Madame,'  quoþ  þe  myry  mon,  'Mary  yow  3elde,
For  I  haf  founden,  in  god  fayth,  yowre  fraunchis  nobele,
And  oþer  ful  much  of  oþer  folk  fongen  bi  hor  dedez,
Bot  þe  daynté  þat  þay  delen,  for  my  disert  nys  euen,
Hit  is  þe  worchyp  of  yourself,  þat  no3t  bot  wel  connez.'
'Bi  Mary,'  quoþ  þe  menskful,  'me  þynk  hit  an  oþer;
For  were  I  worth  al  þe  wone  of  wymmen  alyue,
And  al  þe  wele  of  þe  worlde  were  in  my  honde,
And  I  schulde  chepen  and  chose  to  cheue  me  a  lorde,
For  þe  costes  þat  I  haf  knowen  vpon  þe,  kny3t,  here,
Of  bewté  and  debonerté  and  blyþe  semblaunt,
And  þat  I  haf  er  herkkened  and  halde  hit  here  trwee,
Þer  schulde  no  freke  vpon  folde  bifore  yow  be  chosen.'
'Iwysse,  worþy,'  quoþ  þe  wy3e,  '3e  haf  waled  wel  better,
Bot  I  am  proude  of  þe  prys  þat  3e  put  on  me,
And,  soberly  your  seruaunt,  my  souerayn  I  holde  yow,

-36-

And  yowre  kny3t  I  becom,  and  Kryst  yow  for3elde.'
Þus  þay  meled  of  muchquat  til  mydmorn  paste,
And  ay  þe  lady  let  lyk  as  hym  loued  mych;
Þe  freke  ferde  with  defence,  and  feted  ful  fayre  --  
'Þa3  I  were  burde  bry3test',  þe  burde  in  mynde  hade.
Þe  lasse  luf  in  his  lode  for  lur  þat  he  so3t
boute  hone,
Þe  dunte  þat  schulde  hym  deue,
And  nedez  hit  most  be  done.
Þe  lady  þenn  spek  of  leue,
He  granted  hir  ful  sone.

Þenne  ho  gef  hym  god  day,  and  wyth  a  glent  la3ed,
And  as  ho  stod,  ho  stonyed  hym  wyth  ful  stor  wordez:
'Now  he  þat  spedez  vche  spech  þis  disport  3elde  yow!
Bot  þat  3e  be  Gawan,  hit  gotz  in  mynde.'
'Querfore?'  quoþ  þe  freke,  and  freschly  he  askez,
Ferde  lest  he  hade  fayled  in  fourme  of  his  castes;
Bot  þe  burde  hym  blessed,  and  'Bi  þis  skyl'  sayde:
"folio"  n="108v"

'So  god  as  Gawayn  gaynly  is  halden,
And  cortaysye  is  closed  so  clene  in  hymseluen,
Couth  not  ly3tly  haf  lenged  so  long  wyth  a  lady,
Bot  he  had  craued  a  cosse,  bi  his  courtaysye,
Bi  sum  towch  of  summe  tryfle  at  sum  talez  ende.'
Þen  quoþ  Wowen:  'Iwysse,  worþe  as  yow  lykez;
I  schal  kysse  at  your  comaundement,  as  a  kny3t  fallez,
And  fire,  lest  he  displese  yow,  so  plede  hit  no  more.'
Ho  comes  nerre  with  þat,  and  cachez  hym  in  armez,
Loutez  luflych  adoun  and  þe  leude  kyssez.
Þay  comly  bykennen  to  Kryst  ayþer  oþer;
Ho  dos  hir  forth  at  þe  dore  withouten  dyn  more;
And  he  ryches  hym  to  ryse  and  rapes  hym  sone,
Clepes  to  his  chamberlayn,  choses  his  wede,
Bo3ez  forth,  quen  he  watz  boun,  blyþely  to  masse;
And  þenne  he  meued  to  hi

Íîâ³ òâîðè