Ïðî÷èòàíèé :  217
|
Òâîð÷³ñòü |
Á³îãðàô³ÿ |
Êðèòèêà
ÏÎÁÀ×ÅÍÍß
Ïîåìà
1.
Íà ãðàäóñíèêó — ì³íóñ ñîðîê ï'ÿòü.
Ïòàõ ïàäàº, çãîðíóâøè ìåðòâ³ êðèëà.
² í³áè äîñëóõàþòüñÿ ñâ³òèëà,
ßê ïðîìåí³, ëàìàþ÷èñü, äçâåíÿòü.
ͳ çâ³ðà, í³ ëþäèíè…
Ò³ëüêè òè
Êðóæëÿºø ó ìîðäîâñüê³é ñí³ãîâèö³.
Çäàºòüñÿ, âèìåðëè äåðåâà é ïòèö³ —
Ïîçàëèøàëèñü âèøêè ³ äðîòè.
Òà â³òåð, ùî ïðîíèçóº äî æèë
² çìóøóº â³ä÷óòè â ö³ ãîäèíè
Áåççàõèñí³ñòü ïëàíåòè ³ ëþäèíè
Ïåðåä ñâàâ³ëëÿì õàîòè÷íèõ ñèë.
Íåìîâáè õòîñü íà øìîíàõ ïîçäèðàâ
Ç ïëàíåòè îäÿã, ùîá ¿¿, íåáîãó,
Ïîãíàòè â òåìíó, êðèæàíó äîðîãó —
Çàñâèñòàíó, áåç çàõèñòó ³ ïðàâ.
²ðæàâ³ ìåòàëåâ³ øïè÷àêè
¯é ïîâïèâàëèñÿ ó á³ëå ò³ëî.
Î, ÿê ¿é, áåçòàëàíí³é, çàáîë³ëî —
×è çäàòí³ â³ä÷óâàòè öå ç³ðêè?
×è ¿ì âòÿìêè, ÿê ÷óäî ³ç ÷óäåñ —
Ëþäñüêó ³ñòîòó íà ñîá³ íîñèòè.
Òåðï³òè ï³äëèõ, ãîäóâàòü íåñèòèõ,
Ùî ïðàãíóòü Áîãà âèæèòè ç íåáåñ.
Òè éäåø ïî øïàëàõ. Ùå íåìà çíàòòÿ,
Ùî òóò ï³ä êîæíîþ ëåæàòü âêðà¿íö³.
(²ñòîð³ÿ íà çîëîò³é ñòîð³íö³
¯õ, ëèöàð³â, ïîâåðíå ç íåáóòòÿ)
À çîâí³ êîë³ÿ ÿê êîë³ÿ —
Õ³áà ùî, ìîæå, ïîçàáóòà Áîãîì.
Òè äóìàºø: ïîçà ÿêèì ïîðîãîì
Òåáå, íàìîðåíó, çóñòð³íó ÿ?
² ñê³ëüêè íàì äàäóòü —
÷è òðè äîáè,
×è í³ îäíî¿? Áî é òàêå áóâ຅
Äëÿ êîãîñü â ãðóäí³ íî÷³ ïðèáóâàº,
À â íàñ ÿê ïðèáóâàº,
Òî æóðáè.
2.
Äîçâîëü, ìîÿ ëþáà, òåáå ðîççóòü.
Ðóêè ³ íîãè òâî¿ â³äòåðòè
 ê³ìíàò³, äå ò³í³ ìåðö³â ïîâçóòü,
Äå â ñò³íàõ ìàíäðóþòü
Àòîìè ñìåðò³.
Àòîìè òèõ, ùî äàâíî â çåìë³.
Ò³í³ îòèõ, ùî ïîâçóòü òóìàíîì
Òàì, äå ÷àòóþòü â³â÷àðêè çë³
Ïîï³ä ñìåðòåëüíèì ïàðêàíîì.
Öèòüòå, ïðîêëÿò³.
Òþ-òþ, íå ãàð÷³òü —
˳ïøå âàðòóéòå Õàðîíîâ³ âåñëà.
Òâ³é ïîö³ëóíîê ÷îìóñü ã³ð÷èòü —
Ùî òè ìåí³ íà ãóáàõ ïðèíåñëà?
Ò³ëî òâîº íå çàáóëî ìåíå?
 íàêëåï³â, çíàþ, îòðóéíå æàëî.
ßê ìåí³ ñåðöå íàâ÷èòü äóðíå,
Ùîá íà ïë³òêè íå çâàæàëî?
Òàì, äå äîçóþòü ïîâ³òðÿ êîâòîê,
Äå ðîçë³íîâàíå â êë³òêó íåáî,
Ñê³ëüêè íàñëóõàâñÿ ÿ ïë³òîê —
×îðíèõ ïë³òîê ïðî òåáå!
Ãîëóáîîêèé ãåá³ñò-êàï³òàí
¯õ äî ñâ³òàíêó íàø³ïòóâàâ ðàäî.
Çíàþòü:
âïàäó, ìîâ îñ³íí³é êàøòàí,
Ò³ëüêè ïîâ³ðþ ó çðàäó.
Çíàþòü:
æèâëþñÿ òâî¿ì òåïëîì,
À ÿê òåáå íå áóäå —
Ñõîæ³ íà äåðåâî ç ÷îðíèì äóïëîì
Ñòàíóòü ïîåòîâ³ ãðóäè.
3.
À öóð ¿ì, ïåê —
Îòèì ðóäèì â³â÷àðêàì.
ß õî÷ó ò³ëî áà÷èòè òâîº.
Öå òè, êîõàíà, ÷è ðàíêîâà õìàðêà?
Íàä ë³æêîì ÷èñòå ñÿºâî âñòàº.
Áëàãàþ ìîâ÷êè: áóäü ñêóïà ³ ñòðîãà.
ͳêîìó íå äàðóé í³ ïðîì³íöÿ.
² äóìàþ ïðî òåáå òà ïðî Áîãà:
Áåç íüîãî íåìîæëèâà âðîäà öÿ.
Íåíà÷å é ñïðàâä³ íå áóëî ðîçëóêè —
Òè ïëåùåøñÿ, ìîâ õâèëüêà çîëîòà.
ßê³, êîõàíà, â òåáå í³æí³ ðóêè,
² ÿê ó ìåíå ñåðöå âèðîñòà!
Íåìîâáè ñâ³òëèé äóõ ïðèõîäèòü ç íåáà,
Ñïîâíÿº ãðóäè ïîäèõîì äîáðà.
ß ïîçà äðîòîì ëèø òîìó,
Ùî òðåáà —
Äëÿ Ñîíöÿ…
Äëÿ Ãîâåðëè…
Äëÿ Äí³ïðà…
Ïîâ³ð ìåí³: ÿ âèñòîþ, çóì³þ —
Àáè ñïîê³éíîþ áóëà äóøà.
Êèíü ëàñå ÿáëóêî â î÷èö³ Çì³þ,
ßêèé òåáå ï³äñòóïíî ñïîêóøà.
Íå âìðå Äí³ïðî. ² ìè íå ïîâìèðàºì.
Çàñÿº ñîíöåì íåáà ñèí³é äàõ.
² ñòàíå Óêðà¿íà ñïðàâä³ ðàºì —
Ëèø Çì³ÿ íå âèêîõóéòå â ñàäàõ!
4.
Êîð³íü ì³é — òè. Íà÷å ï³ñíÿ íåòë³ííà,
Òè ïðèíåñëà ìåí³ ñëàâó é ñíàãó.
Âñë³ä çà òîáîþ ³øëà Óêðà¿íà —
Òÿæêî ³øëà ïî ìîðäîâñüê³ì ñí³ãó.
Îñü âîíè, ð³äí³ îçåðà òà ëóêè,
 ñèí³ì äîáð³ ñîëîâ'¿íèõ íî÷åé.
Âñå, ÿê áóëî äî ò³º¿ ðîçëóêè,
Êîòðà ïîêëàëà ìåæó äëÿ î÷åé.
Âñå, ÿê áóëî: ³ ëåëåêè, ³ ëîñ³.
Òðàâè ïî ãðóäè, ðîìàøêè â ëóãàõ.
×àðêà â íåä³ëþ, ÿê ïîâåëîñÿ.
ϳñíÿ ï³ä âåðáàìè íà áåðåãàõ.
 ëóç³ ïàñóòüñÿ òåëÿòà é êîðîâè.
̳æ ÿñåíàìè — äîðîãà â ñåëî.
Íàø³ ïðîãóëÿíêè, òèõ³ ðîçìîâè…
ͳ, ÿ íå õî÷ó,
Ùîá òàê, ÿê áóëî!
ͳ. ÿ íå õî÷ó.
Áî ïîðó÷ ³ç íàìè
Çàâæäè ñòîÿëà ³ñòîòà îòà,
Êîòðà ö³êàâèòüñÿ äóìàìè é ñíàìè
Ñèòà,
ï'ÿíåíüêà,
Áåçáîæíî ñâÿòà.
Âñå ¿é ïîê³ðíå —
² ëþäè, é ëåëåêè.
ijì ðîìàí³ñòà é çâ³ðèíå êóáëî.
гäíà Âêðà¿íî! Êîõàíà, äàëåêà…
ͳ, ÿ íå õî÷ó,
Ùîá òàê, ÿê áóëî.
Âèæèâó. Âèñòîþ.
Íå ïîêîðþñÿ —
Íàâ³òü ÿêùî íå ïîáà÷ó Äí³ïðà…
Ëþòå ãàð÷àííÿ ó çàâ³ðþñ³.
Ñòóê³ò ó äâåð³.
— Ïðîùàéòåñü. Ïîðà.
5.
Õî÷ ìèòü ³ùå.
Õâèëèíó…
ϳâõâèëèíè…
Ñïèí³òüñÿ, ë³òàêè ³ ïî¿çäè!
Óùåðòü ïîçàì³òàéòå, õóðòîâèíè,
Óñ³ äîðîãè,
Ùî âåäóòü ñþäè.
² çâ³äñè òåæ.
Áî öå íåëþäñüêà ñïðàâà —
Òåáå â³äíÿòè â³ä ìîãî ºñòâà.
×è ëþäè ó ç³ðîê ñïèòàëè ïðàâà?
² ÿê íà çëî —
Çà òèæäåíü äî гçäâà.
Àâæåæ, íà çëî!..
Õîëîäíèì ñêëîì çàëèòî
̳æ íàìè ñâ³ò —
 ìîðîçàõ, ó äèìó,
Ñàì ñàòàíà
²ç äóø çäèðຠìèòî —
² ìè ïîê³ðíî
Ïëàòèìî éîìó.
³í íàñ ðîç'ºäíóº,
Ùîá íàøà ñèëà
Ç îêðåìîñòåé
Íå ñêëàëàñÿ â îäíó…
Êîëè æ òåïåð.
Ìîÿ ãîëóáêî ìèëà,
ß çíîâ òåáå
Äî ñåðöÿ ïðèãîðíó?
Êîëè æ òè,
Ñõîæà íà ðàíêîâó õìàðêó,
Ìåíå ç³ãð³ºø ñÿéâîì çîëîòèì?
— Ð-ð-ð³ê, ð-ð-ð³ê ð-ð-ðîçëóêè, —
Ãàéâîðîííÿ êàðêà,
Âãîðíóëîñü ñîíöå
 ðóäóâàòèé äèì.
Âîñòàííº ïîìàõàëà
²ç-çà äðîòó —
² ðàçîì ç ñîíöåì
 íåáîñõèë ï³øëà.
Êðèñòàëàìè ëÿãàº
Ïàðà ç ðîòà.
Âìåðçຠâ ïðîñò³ð .
Ñí³ãîâà ³ìëà.
À ÿ ìîëþñÿ.
Ñåðöå — ñâ³æà ðàíà,
ßêà íåëþäñüêèé á³ëü
 ñîá³ çáåðå.
Áîëè ìåí³!
Çâó÷è â ìåí³, êîõàíà, —
² äð³ò îöåé
Íå âèæèâå,
ïîìðå.
6.
Ìåòå íàä äðîòîì
³õîëà ðîçëóêè.
Òà â ìèòü,
Êîëè ïîð³äøຠ³ìëà,
ß áà÷ó:
Òè, êîõàíà, á³ë³ ðóêè
Äî ìåíå
íàä ë³ñàìè
Ïðîñòÿãëà.
˳òà ñêîðáîòè
Çìóñèëè äîñòîòó
Ïåðåêîíàòèñü:
äîêè ìè æèâ³,
Íàñ äâîº (òè ³ ÿ) —
Îäíà ³ñòîòà
Îäíà îñîáà,
à íå ð³çíèõ äâ³.
² öå íå ïðîñòî îáðàç
Öå—ïðèðîäà,
Ãëèáèííà ñóòü
ëþäåé,
äåðåâ,
ç³ðîê….
Ãåí Øëÿõ ×óìàöüêèé
Êëè÷å íàñ äî áðîäó,
Äå ïëèíå â³÷í³ñòü —
Íå òþðåìíèé ñòðîê.
Íåíà÷å ñí³ã,
Ïîðîçãð³áàâøè çîð³,
²äó,
âäèâëÿþ÷èñü â æèâ³ ñâ³òè,
Îñü äâîº ñåðåä íåáà
â íåïîêîð³
Ñòîÿòü, îáíÿâøèñü…
Ãëÿíü:
öå ÿ ³ òè.
Ìè—äâ³ çîð³,
Ùî êèäàþòü ïðîì³ííÿ,
ßêå æèòòÿ ïðîäîâæóº
 ë³ñàõ.
À ò³,
ðîçëó÷åí³,—
Ëèøå íàñ³ííÿ
Ñâ³òèë,
Ùî ïîºäíàëèñü â íåáåñàõ.
Áî äëÿ æèâèõ ñâ³ò³â
Ƴíî÷à âðîäà —
Îäíàêîâî,
Ùî äëÿ ïóñòåëü âîäà.
Áî ìè — äâà îêà,
Êîòðèìè ïðèðîäà
Äîâê³ë
Òâîð³ííÿ âëàñí³ îãëÿäà.
Êîëè á ³ íàñ,
íåáåñíèõ,
ðîçëó÷èëè
Çàãèíóëè á íå ò³ëüêè
Òè ³ ÿ:
Íå âèéøëî á ñîíöå
Íà àëüï³éñüê³ ñõèëè,
Ñïèíèëàñÿ á
Äí³ïðîâà òå÷³ÿ.
 ï³äçåìíèé ñâ³ò
Åëüáðóñó ÷è Ãîâåðëè
Ïîïàäàëè á
Âåðøèíè ñí³ãîâ³.
Êàòè é òþðåìùèêè —
² ò³ á ïîìåðëè.
Áî ñåðöå ñâ³òó —
Äâ³ äóø³ æèâ³.
Äâ³,
ùî â îäíó çëèëèñü.
Îäíà îñîáà,
ßêà, ðîçäâî¿âøèñü,
Çíàéøëà çëèòòÿ…
Ðîçëóêà —
ªäíîñò³ æîðñòîêà ïðîáà,
ßê ïðîáà íåðâ³â —
³õîëè âèòòÿ.
…Ìåòå íàä ñâ³òîì
³õîëà ðîçëóêè.
Òà â ìèòü,
Êîëè ïîð³äøຠ³ìëà,
ß áà÷ó:
Òè, êîõàíà, á³ë³ ðóêè
Äî ìåíå
íàä ë³ñàìè
Ïðîñòÿãëà.
3—9.I.1979
|
|
