Ïðî÷èòàíèé :  1371
|
Òâîð÷³ñòü |
Á³îãðàô³ÿ |
Êðèòèêà
ÏÐÎÌÅÒÅÉ V
×îòèðè íî÷³ é äîâã³ äí³
Áåç ñïîä³âàíü, â ñàìîòèí³,
Ó êàì’ÿí³é, ÿê ë³ä, êîì³ðö³...
Ëèø ãîñòðèé îêðèê íà ïîâ³ðö³,
Ëèø ìèë³ ñïîãàäè îäí³.
Ïðî ùî ò³ ñïîãàäè? Ïðî ñâ³é
Ãâàðä³éñüêèé ïîëê ³ ïåðøèé ð³é,
Ïðî äðóç³â ëàã³äíó ðîçìîâó,
Ïðî òèø äí³ïðîâñüêó âå÷îðîâó,
Î êðàþ ì³é! Ðàäÿíñüêèé ì³é!
² ç òî¿ çëî¿ òèøèíè
Çäàâàëîñü, äðóç³? — Îñü âîíè,
²äóòü ³ ïàäàþòü â òðèâîç³,
² âæå â êîì³ðö³ íà ïîðîç³
Ïëèâóòü ïîíòîíè ³ ÷îâíè.
Âæå íå ï³äëîãà — êëåê³ò õâèëü,
Êðóòèõ ³ ñèâèõ, ìîâ êîâèëü,
² âèäíî áîþ ïàíîðàìó.
Êëåíîâà ã³ëêà á’ºòüñÿ â ðàìó
Òóãà, ÿê ìàòåð³ òóæèëü.
À ïî ñóõ³ì êàëåíäàðþ
Ñâ³òàíîê â³â ñâîþ çîðþ,
² äåíü, ïóñòèâøè áóéí³ êîí³,
Ñòàâàâ ó õìàðí³é îáîëîí³
Ç âèñîêèì âåðåñíåì íà ïðþ.
ßêèõ äóìîê, ÿêèõ êàçîê,
ßêèõ-òî ñïîãàä³â ðàçîê
Òè íàíèçàâ ó äîâã³ íî÷³?
Íàä³ÿ â ñíè òâî¿ ïðîðî÷³
Êîòèëà ñâ³é ëåãêèé â³çîê.
Ó äâåð³ ñòóêàþòü: — Âñòàâàé!
Íà䳿 êðàé. ×åêàííþ êðàé.
Áåðè ñâî¿ íåìóäð³ ðå÷³,
Áåðè æèòòÿ ñâîº íà ïëå÷³...
Òî â³òåð ñâèùå? ͳ, íàãàé.
Êîðîòêèé äåíü, êîðîòêèé â³ê.
Êîìó â³í á³ëü âàæêèé çàð³ê?
Êîìó ðîçêëàâ îãîíü íà êðó÷³?
Òî ãîìîíèòü ïîò³ê ñï³âó÷å?
ͳ,— ëþäè ñòàëè ÿê ïîò³ê.
² áàðàáàíè á’þòü çãîðè,
² âîðîííÿ — ÿê ïðàïîðè
Æàëîáè ÷îðíî¿ ó õìàð³.
Ò³ æ ëþäñüê³ î÷³ — ñèí³, êàð³ —
×åêàþòü, ïðîñÿòü: ãîâîðè.
² ïîâåëè éîãî íà øïèëü.
Íàä ðîêîòàííÿì þðá ³ õâèëü,
Ðåì³ííÿì ñêðó÷åíèé ïðè çãóá³,
Âèñîêî ï³äíÿòèé íà äóá³,
Æèâèé, äèâèâñü íà ñîòí³ ìèëü.
Îí — á³ëèé ïàðóñ ç-çà ð³êè
Ïëèâå, ÿê ÷àéêà, ó â³êè,
Ïîë³â íåñêîøåíèõ áåçìåææÿ,
Îí — âèäíî âñå ˳âîáåðåææÿ,
² ð³äí³ àð쳿, é ïîëêè.
Ñâî¿ òàì õëîïö³ íà ìåæ³,
Íîâ³ çàéíÿâøè ðóáåæ³,
Ùå íå îáðàëèñÿ êëîïîòó.
Ïàðòîðã çàéøîâ ó ïåðøó ðîòó,
×èòà ãàçåòó â áë³íäàæ³,
À êàøîâàð çâàðèâ îá³ä,
Âåäå äî êóõí³ äèìíèé ñë³ä,
Ëèñòè äîñòàâèëè â òðàíøåþ.
Çåìëÿ ïîâåðíåòüñÿ, é íàä íåþ
Óìèòèé äåíü ç³éäå áåç á³ä.
À â òåáå í³÷ ïîá³ëÿ í³ã.
² ùî òè ì³ã? ² ùî íå çì³ã?
Îãîíü ñóõèìè ÿçèêàìè
Ïî ÷îðíîêîð’þ, ì³æ ã³ëêàìè,
Äî ðóê, çâèâàþ÷èñü, ïîá³ã.
...Þíàöüê³ ðóêè ìîëîä³,
Âàì äîáðå á ò³øèòèñü â òðóä³,
Òåñàòü, êîïàòü, çàë³çî á ãíóòè,
Ñàäèòè ñàä, çåëåí³ ðóòè,
Ïëîòè ãîíèòè ïî âîä³.
Êîõàííÿ á â ñåðöå ïîëèëîñü —
Âàì ãëàäèòü çîëîòî âîëîñü,
Ñâîº òåïëî êîõàí³é äàòè.
Âè ùå íå âì³ëè îáí³ìàòè,
À âîþâàòè — äîâåëîñü...
Îãîíü ñÿãà òîá³ äî â³÷,
Ïàëຠäóá â ì³ëüéîíè ñâ³÷,
² ñóøèòü ãðóäè ìóêà ëþòà.
Òè ðóêè çâ³â — ³ òð³ñëè ïóòà,
Ðåì³ííÿ ñïàëåíå ³ç ïë³÷.
Íàä çîéê ëþäåé ³ äàëü óçâèø,
Ó äèìíó í³÷, ó ìåðòâó òèø
Ãëèá³íü î÷åé òâî¿õ ³ñêðèòüñÿ,
Òè íå ëþäèíà — òè âæå ïòèöÿ,
² íå ïàëàºø, à ëåòèø.
Òð³ïî÷å ñåðöå: ÿ ëþáëþ
Ó ñïðàç³, â ðàäîñò³, â æàëþ.
Îãíåì íàïîºíå äî êðàþ,
Ãîðþ, ì’ÿòåæíå, íå çãîðÿþ!
² íå ïðîøó, ³ íå ìîëþ...
Äèâ³òüñÿ, ëþäè, ïî ìåí³
Óñòàíóòü ³íø³ â ïëîìåí³,
Ñòàâàéòå é âè â òðóäí³ ïîõîäè.
Íå âèï’þòü ïðîêëÿò³ çàáðîäè
Æèâóùó êðîâ ìîþ. Î í³!
Óæå íå âèäíî í³ ëèöÿ,
ͳ çàñìàãë³ëèõ ðóê á³éöÿ.
Äèìèòü äèìîâèùå ï³ä õìàðó,
² äóá òð³ùèòü, ÿñíèé îä æàðó,
Çîòë³ëèé ç ñåðöåì äî ê³íöÿ.
Óùóõëî âîãíèùå, çëÿãëî.
Ëþäåé ïîãíàëè ó ñåëî,
À ç íèìè éøëè íà䳿 â³ù³...
Ëèøå õëîï÷àê íà ïîïåëèù³
ϳäâ³â çàñìó÷åíå ÷îëî.
Äåñü æóðàâë³â ïëèâëè êëþ÷³
À â³í, ñàìîòí³é, óíî÷³
Ùå äîâãî â âîãíèùå äèâèâñÿ,
Íå âèòðèìàâ, ³ ïîõèëèâñÿ,
² âïàâ íà çåìëþ ó ïëà÷³.
Æàðê³ âóãëèíè ï³ä³áðàâ
Äëÿ ³íøèõ, ðàä³ñíèõ çàãðàâ,
Áî âæå é éîìó ñóðìèëè ðàíêè.
² ñåðöÿ ñòë³ëîãî îñòàíêè
dzáðàâ, íà ãðóäè ïðèõîâàâ.
--- Æèâ³òü ìåíå òåïëîì ñâî¿ì,
ß ïîíåñó âàñ â êîæåí ä³ì,
Ùîá çíîâ æèòòÿ ëþäñüêå ðîçêâ³òëî,
×è æ âàøå ãîðäå, ÿðå ñâ³òëî
Íå âìðå, ÿê îäèíîêèé ãð³ì?
---Îé õëîï÷èêó, õîðîøèé ì³é,
×îìó òè ïëà÷åø? Çðîçóì³é,
Ó äîáðå ë³òî, â ãîæó âåñíó
ß çíîâó âñòàíó, ÿ âîñêðåñíó
Öâ³òêîì ëþäñüêèõ ÿñíèõ íàä³é...»
Ñâ³òàëî. Õëîïö³-ïëîòàð³
Âæå ï³äòÿãàëè ÿêîð³,
² äóá îá ò³é ÿñí³é ãîäèí³,
ßê ÷îðíèé ìå÷, íà âåðõîâèí³
Òîðêíóâñÿ á³ëî¿ çîð³.
Ìåí³ çäàëîñÿ, ùî òî ÿ
Ñòîþ, ãîðþ é äóøà ìîÿ,
Ìîÿ íàä³ÿ îï³âíî÷³
Çãîðÿº, á’ºòüñÿ ³ òð³ïî÷å,
Ïëèâå, ÿê íåáà òå÷³ÿ;
Ùî âæå ÿ ñïàëåíèé ñòîþ
 òðèâîæí³ì â³ö³ íà êðàþ
² ëþäÿì ñåðöå ïðîñòÿãàþ.
×è ÿ æèâèé, ÷è í³,— íå çíàþ,
Íå â³äàþ ³ íå òàþ...
² ò³ëüêè ñïîãàä ç äàëèíè,
ßê ð³äí³ â³äãóêè ëóíè,
² ò³ëüêè çîð³ íàä çåìëåþ.
Î ì³é ðóñÿâèé Ïðîìåòåþ,
Çàãóáëåíèé â íî÷àõ â³éíè!..
1946
|
|
